ΣΤΑΣΕΙΣ (17-06-99)

Πολλαπλώς
Πάνε τώρα είκοσι χρόνια που ο καθηγητής μας στο πανεπιστήμιο, άρτι αφιχθείς από την Αμερική, δοκίμασε να εκσυγχρονίσει το εξεταστικό σύστημα. Αντί λοιπόν για τις τυπικές ερωτήσεις, στις οποίες έπρεπε να απαντήσουμε με κατεβατά ολόκληρα, εισήγαγε με τη δέουσα μοντερνιστική υπερηφάνεια το γνωστό πλέον σύστημα με τις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: Το τάδε είναι α) κόκκινο, β) γαλάζιο, γ) κίτρινο, δ) πράσινο. Γαντζωμένοι εμείς στα οπισθοδρομικά κεκτημένα μας, κατεργάρηδες επινοητικοί ωστόσο, ξεπεράσαμε άνετα τον νεοτερικό σκόπελο, αναγκάζοντας τον καθηγητή να επιστρέψει στα παραδοσιακά. Είχαμε συμφωνήσει ολόκληρο ηχητικό-συμβολικό σύστημα (ένας χτύπος στο έδρανο ίσον άλφα, δύο ίσον βήτα κ.ο.κ.), χάρη στο οποίο ένας διάβαζε, είκοσι περνούσαν το μάθημα, και μάλιστα απολύτως βέβαιοι ότι διαθέτουν και γνώσεις και κρίση. Με κάποια καθυστέρηση οι ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής εισήχθησαν και στις εξετάσεις του Λυκείου, προβλήθηκαν δε σαν «μοχλός ανανέωσης» που θα καταργήσει την αποστήθιση. Στο υπουργείο, διαβάζουμε, είναι κατενθουσιασμένοι, οι ενώσεις των καθηγητών δήλωσαν ικανοποιημένες, οι μαθητές, ακολουθώντας τη δική τους παράδοση, βρήκαν τα θέματα «βατά», όλα μοιάζουν ωραία. Γιατί; Επειδή, συν τοις άλλοις, οι μαθητές εκλήθησαν να απαντήσουν αν «η Γαλλική Επανάσταση ήταν: α) αριστοκρατική, β) αστική, γ) αγροτική, δ) εργατική». Υποχρεώθηκαν δηλαδή να παίξουν ένα ιδιότυπο ΠΡΟ-ΠΟ, αλλά να έχουν συγχρόνως την ψευδαίσθηση ότι συμμετέχουν σε ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα που ευνοεί τη γνώση και την κρίση. Για να μην είμαστε κατάφωρα άδικοι, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι υπήρχαν και άλλης στάθμης ερωτήσεις, η απάντηση των οποίων προϋπέθετε όντως διάβασμα και κριτικό νου. Τον «νεοτερικό» τόνο όμως, και στην Ιστορία και στα υπόλοιπα μαθήματα, τον δίνουν οι ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, που αποθεώνουν την τυχαιότητα και ανταμείβουν όχι αποκλειστικά τον κόπο της γνώσης αλλά και τον ανάλαφρο αυτοσχεδιασμό: «Ας βάλουμε ένα βήτα εδώ και βλέπουμε»... Ενα βήτα για τη Γαλλική Επανάσταση, ένα άλφα για το αν το ποίημα έχει πλεκτή ή ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία, ένα δέλτα για το αν ο Καβάφης ήταν Αθηναίος, Μυτιληνιός, Τριπολιτσιώτης ή Αλεξανδρινός, κ.τ.λ. Τι απομένει; Ο βαθμός, μικρός, μέτριος ή μεγάλος. Ο βαθμός και το «ουφ, πάνε κι αυτά». Και πάλι, λοιπόν, με μία ακόμη μεταρρύθμιση, το αν θα χαρούμε το διάβασμα κι αν θα μάθουμε από το διάβασμα, αναβάλλεται για ένα μακρινό «κάποτε», όταν τα σχολείο θα είναι ανάμνηση. Ωστε, πού είναι η παιδεία;
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

	ΣΤΑΣΕΙΣ (17-06-99)
Πολλαπλώς	Πάνε τώρα είκοσι χρόνια που ο καθηγητής μας στο πανεπιστήμιο, άρτι αφιχθείς από την Αμερική, δοκίμασε να εκσυγχρονίσει το εξεταστικό σύστημα. Αντί λοιπόν για τις τυπικές ερωτήσεις, στις οποίες έπρεπε να απαντήσουμε με κατεβατά ολόκληρα, εισήγαγε με τη δέουσα μοντερνιστική υπερηφάνεια το γνωστό πλέον σύστημα με τις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: Το τάδε είναι α) κόκκινο, β) γαλάζιο, γ) κίτρινο, δ) πράσινο. Γαντζωμένοι εμείς στα οπισθοδρομικά κεκτημένα μας, κατεργάρηδες επινοητικοί ωστόσο, ξεπεράσαμε άνετα τον νεοτερικό σκόπελο, αναγκάζοντας τον καθηγητή να επιστρέψει στα παραδοσιακά. Είχαμε συμφωνήσει ολόκληρο ηχητικό-συμβολικό σύστημα (ένας χτύπος στο έδρανο ίσον άλφα, δύο ίσον βήτα κ.ο.κ.), χάρη στο οποίο ένας διάβαζε, είκοσι περνούσαν το μάθημα, και μάλιστα απολύτως βέβαιοι ότι διαθέτουν και γνώσεις και κρίση. Με κάποια καθυστέρηση οι ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής εισήχθησαν και στις εξετάσεις του Λυκείου, προβλήθηκαν δε σαν «μοχλός ανανέωσης» που θα καταργήσει την αποστήθιση. Στο υπουργείο, διαβάζουμε, είναι κατενθουσιασμένοι, οι ενώσεις των καθηγητών δήλωσαν ικανοποιημένες, οι μαθητές, ακολουθώντας τη δική τους παράδοση, βρήκαν τα θέματα «βατά», όλα μοιάζουν ωραία. Γιατί; Επειδή, συν τοις άλλοις, οι μαθητές εκλήθησαν να απαντήσουν αν «η Γαλλική Επανάσταση ήταν: α) αριστοκρατική, β) αστική, γ) αγροτική, δ) εργατική». Υποχρεώθηκαν δηλαδή να παίξουν ένα ιδιότυπο ΠΡΟ-ΠΟ, αλλά να έχουν συγχρόνως την ψευδαίσθηση ότι συμμετέχουν σε ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα που ευνοεί τη γνώση και την κρίση. Για να μην είμαστε κατάφωρα άδικοι, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι υπήρχαν και άλλης στάθμης ερωτήσεις, η απάντηση των οποίων προϋπέθετε όντως διάβασμα και κριτικό νου. Τον «νεοτερικό» τόνο όμως, και στην Ιστορία και στα υπόλοιπα μαθήματα, τον δίνουν οι ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, που αποθεώνουν την τυχαιότητα και ανταμείβουν όχι αποκλειστικά τον κόπο της γνώσης αλλά και τον ανάλαφρο αυτοσχεδιασμό: «Ας βάλουμε ένα βήτα εδώ και βλέπουμε»... Ενα βήτα για τη Γαλλική Επανάσταση, ένα άλφα για το αν το ποίημα έχει πλεκτή ή ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία, ένα δέλτα για το αν ο Καβάφης ήταν Αθηναίος, Μυτιληνιός, Τριπολιτσιώτης ή Αλεξανδρινός, κ.τ.λ. Τι απομένει; Ο βαθμός, μικρός, μέτριος ή μεγάλος. Ο βαθμός και το «ουφ, πάνε κι αυτά». Και πάλι, λοιπόν, με μία ακόμη μεταρρύθμιση, το αν θα χαρούμε το διάβασμα κι αν θα μάθουμε από το διάβασμα, αναβάλλεται για ένα μακρινό «κάποτε», όταν τα σχολείο θα είναι ανάμνηση. Ωστε, πού είναι η παιδεία; Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ