Η έρευνα στο ΧΑΑ
Εισαγγελεύς, που άρχισε τις πρώτες ακροάσεις του στο πλαίσιο της έρευνας για τη Σοφοκλέους, εθεώρησε, κατά το ρεπορτάζ, παράδοξη τη δήλωση ενός χρηματιστή, σύμφωνα με τον οποίον οι μαζικές τοποθετήσεις σε μετοχές μικρών εταιρειών εξηγούνται ως αγοραπωλησία προσδοκιών. «Παράδοξη»... Πώς θα σχολίαζε, άραγε, ο εισαγγελικός λειτουργός το γεγονός ότι στη Νέα Υόρκη μετοχή με τιμή 9 δολαρίων έκλεισε κατά το πέρας της πρώτης ημέρας διαπραγματεύσεώς της στα 90 δολάρια, σημειώνοντας άνοδο 1.000% σε μία ημέρα; Τι θα έλεγε για τα παίγνια επί παραγώγων, ορισμένα των οποίων αποτελούν καθαρό «στοίχημα» επί του γενικού ή άλλων δεικτών; Πώς κρίνει το γεγονός ότι στις μεγάλες αγορές του εξωτερικού επιτρέπεται η πώληση «αέρα», η πώληση δηλαδή μετοχών που ο πωλητής δεν έχει, αλλά αγοράζει... αφού πρώτα τις έχει πωλήσει; Αν οι περιπτώσεις χρηματιστηριακών σκανδάλων αφθονούν, το ίδιο το χρηματιστηριακό παίγνιο δεν αποτελεί «σκάνδαλο», αλλά δεύτερη φύση των αγορών - αξιών, εμπορευμάτων ή συναλλάγματος. Χωρίς το παίγνιο, είναι μάλιστα άκρως αμφίβολο κατά πόσον τα χρηματιστήρια αξιών θα προσέλκυαν τον όγκο χρήματος, που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αντλούν κεφάλαια για τις παραγωγικές επενδύσεις τους. Στο ΧΑΑ οι εισαγγελείς μπορούν, άλλωστε, να βρουν παραδείγματα υπεράνω πάσης υποψίας: η μετοχή της Εθνικής Τράπεζας τριπλασίασε την αξία της μέσα σε λίγους μήνες, ενώ εκείνη της Τράπεζας της Ελλάδος σχεδόν τη διπλασίασε μέσα σε λίγες ημέρες! Αν η Εισαγγελία θέλει να εντοπίσει τυχόν σοβαρά ποινικά αδικήματα στο Χρηματιστήριο, οφείλει να γνωρίζει τα θεμελιώδη δεδομένα του. Οφείλει να αντιληφθεί ότι μέγα μέρος των συναλλαγών οφείλεται στην προσδοκία των επενδυτών -ή παικτών- ότι κάποιος θα αγοράσει αύριο ακριβότερα ό,τι οι ίδιοι αγοράζουν ακριβά σήμερα. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη καταγεγραμμένη κερδοσκοπική έκρηξη έγινε με αντικείμενο τους βολβούς τουλίπας (!) στην Ολλανδία του 17ου αιώνα, όπως δεν αποτελεί «παράδοξο» ότι παίζονται δισεκατομμύρια σε κρατικά λαχεία και παίγνια, ενώ όλοι γνωρίζουν πόσο μικρή είναι η πιθανότητα επιτυχίας. Η χρηματιστηριακή αγορά χρειάζεται προστατευτικούς μηχανισμούς, που θα καθιστούν τους επενδυτές προσεκτικούς και τα αληθινά στοιχεία των εταιρειών προσιτά. Αδηλες μεθοδεύσεις και απάτες ασφαλώς πρέπει να κολάζονται. Το παίγνιο, όμως, δεν είναι σκάνδαλο. Είναι -δυστυχώς ή ευτυχώς- σύμφυτο με το χρηματιστήριο. Οποιος το θεωρεί παράδοξο, δεν κατανοεί καν τον θεσμό που καλείται να ερευνήσει.