Ο επίκαιρος Μαρξ
|
Δεν πέρασαν πολλά χρόνια που το όνομά του, σε κάθε γωνιά του πλανήτη προκαλούσε ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού, αλλά ταυτόχρονα ρίγη τρόμου και μίσους. Ισως δεν θα περάσουν πολλά χρόνια που, θεραπευμένος πια από τις κακώσεις που υπέστη από τον υπαρκτό και ανύπαρκτο σοσιαλισμό, ανανεωμένος και ενισχυμένος θα ξαναγίνει το λάβαρο των φτωχών και των καταπιεσμένων όλου του κόσμου.
Ακούστε τις διαπιστώσεις της ετήσιας Εκθεσης του ΟΗΕ, στην οποία η χθεσινή «Καθημερινή» αφιέρωσε το πρώτο της θέμα και το κύριο άρθρο της:
Οσο ο καπιταλισμός αυξάνει τον πλούτο, τόσο αυξάνεται και η φτώχεια και τόσο μεγαλώνει η απόσταση μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών, αλλά και μεταξύ πλουσίων και φτωχών τάξεων στο εσωτερικό της κάθε χώρας, ακόμη και της πιο πλούσιας.
Ολες οι περίπλοκες και συχνά δυσνόητες μελέτες του μεγάλου Γερμανού διανοητή, τα ογκώδη συγγράμματά του και οι μαχητικές μπροσούρες του καταλήγουν σε αυτό το πολύ απλό και ταυτόχρονα άκρως αντιφατικό, το οποίο όλοι μας είμαστε σε θέση να διαπιστώσουμε σε όποια χώρα κι αν ζούμε και σε όποια τάξη κι αν ανήκουμε. Το διαπιστώνουμε και στη χώρα μας, όπου η στρατιά των ανέργων συνεχώς αυξάνεται, οι αποδοχές των μισθοσυντήρητων και συνταξιούχων παραμένουν στάσιμες και ουσιαστικά μειώνονται, ενώ τα κέρδη της βιομηχανίας αυξάνονται κατά 20,5%. Οι διαπιστώσεις αυτές δεν υποκρύπτουν καμιά ηθική καταδίκη των πλουσίων και καμιά ηθική δικαίωση των φτωχών. Οποιος λογικά θα προσπαθούσε να τις ερμηνεύσει, ανεξάρτητα από παράταξη στην οποία ανήκει, θα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι, επί ποινή θανάτου για την εθνική οικονομία, δεν θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά! Προσεγγίζουμε έτσι το δεύτερο θεμελιώδες συμπέρασμα, στο οποίο κατέληγε η σκέψη του Μαρξ:
Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να αλλάξει ή να μετεξελιχθεί, δεν μπορεί να κατανείμει διαφορετικά, περισσότερο δίκαια, τον πλούτο που παράγει, χωρίς να αρνηθεί τον εαυτό του, χωρίς να αυτο-ανατραπεί, πράγμα απίθανο. Αρα μόνο να ανατραπεί μπορεί, με κατακλυσμιαίες και άγνωστες συνέπειες...
Η εμπειρία της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, παρά τα ευεργετικά αποτελέσματα για τις ασθενέστερες τάξεις της ανακατανομής του πλούτου που επιχείρησε με το κράτος πρόνοιας, το επιβεβαιώνει: Μετέβαλε τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό σε β‹ κατηγορίας, ανίκανο να αντέξει στο συναγωνισμό, άρα σε θανάσιμη παρακμή! Και ενεπλάκη η ίδια στο αδιέξοδο των ιδεών της, γιατί κάθε τόσο διαπίστωνε ότι ο παραγόμενος πλούτος μειώνεται, ενώ οι ανάγκες της ανακατανομής αυξάνονται.
Καταβάλλεται τις μέρες μας προσπάθεια να χαραχθούν διάφορες διαχωριστικές γραμμές στο σύγχρονο κόσμο: Μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ διαφόρων θρησκειών (παγίδα στην οποία συχνότατα και αφελέστατα πέφτει και ο δικός μας κ. Χριστόδουλος) ή μεταξύ διαφόρων «εθνικισμών» π.χ. του Σερβικού και του Αλβανικού. Ολα αυτά, βέβαια, είναι ισχυρές πραγματικότητες, αλλά η κύρια διαχωριστική γραμμή παραμένει και γίνεται εντονότερη μεταξύ φτώχειας και πλούτου. Αυτή δεν γνωρίζει ούτε Ανατολή ούτε Δύση, ούτε θρησκείες, ούτε εθνικισμούς. Περνάει μέσα απ' όλα και χωρίζει κάθετα τις πλούσιες από τις φτωχές χώρες και οριζόντια, σε κάθε χώρα και σε κάθε θρησκεία, τις πλούσιες από τις φτωχές τάξεις.
Ο Κάρολος Μαρξ υπήρξε περισσότερο αναλυτής του καπιταλισμού και λιγότερο ή καθόλου προφήτης του σοσιαλισμού. Με την πρώτη του ιδιότητα είναι πάντα επίκαιρος.
Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ
|
