ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (14-07-99)

Το έργο της τηλεόρασης

Μετά την εκκλησία και την αφοσίωση στον Θεό, διαβάζω πως ο Μανούσος Μανουσάκης θα ασχοληθεί με τον ελληνικό στρατό και την αφοσίωση στην πατρίδα ή τουλάχιστον με τον μύθο της παλικαριάς που κρατάει ρίζες κρητικές, μια και ο ήρωας στη νέα του σειρά που μόλις γυρίζεται θα είναι αξιωματικός των ΛΟΚ. Από τα ράσα στη στολή, λοιπόν, ο σκηνοθέτης των τηλεοπτικών σουξέ, πιστός στους κανόνες εκείνους της εμπορικής τηλεόρασης που ανασκευάζουν μύθους και παραδόσεις, λειαίνουν τις αιχμές τους και τους κάνουν εύπεπτους, ανανεώνοντάς τους στις φαντασιώσεις της μεγάλης τηλεοπτικής μάζας. Γιατί όχι; Μήπως το Χόλιγουντ δεν κάνει ακριβώς το ίδιο, μετατρέποντας τους αμερικανικούς μύθους και κοινωνικά στερεότυπα σε παγκόσμια πρότυπα; Ηταν σπουδαία στιγμή της τηλεόρασης η συζήτηση που διοργανώθηκε από το τουρκικό NTV και την ελληνική ΝΕΤ ενώνοντας το στούντιο των Αθηνών με το στούντιο της Κωνσταντινούπολης για έναν ελληνοτουρκικό διάλογο με θέμα τις «καυτές εκκρεμότητες» που βαραίνουν τις σχέσεις των δύο χωρών και την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ δημοσιογράφων, επιστημόνων ιστορικών και επιχειρηματιών. Συντονιστής στο στούντιο της Αθήνας ο Στέλιος Κούλογλου και απέναντί του η ανταποκρίτρια της «Χουριέτ» στην Αθήνα, ο καθηγητής Θάνος Βερέμης, ο Αλέξης Παπαχελάς και ο επιχειρηματίας Νίκος Βερνίκος. Στο στούντιο της Κωνσταντινούπολης βρισκόταν από την ελληνική πλευρά ο ανταποκριτής Αλκης Κούρκουλας και δίπλα του Τούρκοι δημοσιογράφοι, ένας ιστορικός και ένας επιχειρηματίας. Ο διάλογος είχε σημασία, ίσως όχι τόσο για τα προβλήματα που απασχολούν τις δύο χώρες και που είναι γνωστά, όσο για τον τρόπο με τον οποίο τα προσεγγίζουν οι δύο πλευρές, την αντίληψη που διαμορφώνεται σε κάθε χώρα αναλόγως με την πολιτική κατάσταση και τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η εκμετάλλευσή τους διαμορφώνοντας και τις διαφορετικές αντιλήψεις στους δύο λαούς. Η λύση, διόλου εύκολη φυσικά και πολύ περισσότερο δεν θα μπορούσε να βρεθεί από τις δύο τηλεοπτικές ομάδες, όταν κυβερνήσεις και διπλωμάτες εργάζονται χρόνια χωρίς να έχουν καταλήξει. Η συζήτηση επίσης είχε σημασία για την απομυθοποίηση της περίφημης κρίσης, που όσο διατηρείται και εντείνεται διευκολύνει ακραίες αντιλήψεις να αναπτυχθούν, οι οποίες συσκοτίζουν τις αιτίες και απομακρύνουν την ειρηνική λύση. Οι δύο ομάδες παρ' όλο που δεν απέφυγαν διόλου το «στρίμωγμα» στα πολύ ευαίσθητα θέματα όπως είναι το Κυπριακό, το θέμα των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο, ήταν άλλωστε αδύνατον να μην αναφερθούν και να μην υπάρξει η γνωστή διάσταση των απόψεων, έδειξαν ότι δεν είναι απίθανο το ενδεχόμενο με ώριμη σκέψη και με επιμονή στην ειρηνική συνεννόηση να υπάρξει η δυνατότητα για μια ήρεμη προσέγγιση, η οποία θα απομακρύνει τουλάχιστον την απειλή μιας σύγκρουσης. Αλλωστε, υπάρχει μία ακόμη πτυχή στου είδους τους διάλογους, που μέχρι η τεχνολογία της τηλεόρασης να κάνει εφικτή τη δημόσια παρακολούθησή τους, γίνονταν μεταξύ δημοσιογράφων, διπλωματών και πολιτικών και έφταναν στο κοινό φιλτραρισμένοι· είναι η πτυχή που χαρακτήρισε ο Αλέξης Παπαχελάς ως ψυχαναλυτική διαδικασία, καθώς τα χρόνια προβλήματα έχουν καλλιεργήσει μύθους και από τις δύο πλευρές για τη μεταξύ τους σχέση, τρέφοντας τις εθνικές φαντασιώσεις.

Γράφει η ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ