Φράγμα στη διαφθορά
Είναι κοινός τόπος ότι η διαφθορά αποτελεί κανόνα ή τουλάχιστον δεν αποτελεί εξαίρεση στο δημόσιο βίο μας. Απλώνεται σε όλη την πυραμίδα με διαβρωτικές επιπτώσεις στο Κράτος Δικαίου. Το φαινόμενο δεν είναι ελληνικό, αλλά στη χώρα μας έχει προσλάβει μεγάλες διαστάσεις και το χειρότερο απ' όλα είναι ότι, κατά κάποιον τρόπο, αντιμετωπίζεται σαν φυσιολογική κατάσταση. Ο χρηματισμός έχει επεκταθεί ακόμη και στις περιπτώσεις διεκπεραιώσεως απολύτως νομίμων διαδικασιών. Οι συναλλασσόμενοι γνωρίζουν ότι για να αποφύγουν καθυστερήσεις θα πρέπει να πληρώσουν κάποιο ποσό στους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι είναι εντεταλμένοι να τους εξυπηρετούν. Το «γρηγορόσημο», όμως, είναι, ίσως η λιγότερο απεχθής μορφή διαφθοράς. Σε πολλές περιπτώσεις, η δωροδοκία είναι ικανή να παρακάμψει νόμους και θεσπισμένες διαδικασίες. Οι πρακτικές αυτές εκτός του ότι δηλητηριάζουν την κοινωνική ηθική, συχνά προκαλούν σοβαρές βλάβες στο δημόσιο συμφέρον. Η διαφθορά στην κορυφή της πυραμίδος αλλάζει μόνο μορφή. Τα περιβόητα διαπλεκόμενα συμφέροντα νοθεύουν τον υγιή ανταγωνισμό και εν τέλει αλλοιώνουν το ίδιο το πολίτευμα. Η επισήμανση και υπογράμμιση του προβλήματος είναι επιβεβλημένη, αλλά το σημαντικότερο είναι η λήψη όλων εκείνων των μέτρων, τα οποία θα θωρακίσουν θεσμικά την Πολιτεία και την κοινωνία. Ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις ακούσθηκαν στο διεθνές συνέδριο, που διοργάνωσε ο προϊστάμενος του Εφετείου Αθηνών κ. Σεργάκης, ενώ έγιναν αναφορές και στα μέτρα τα οποία έχουν λάβει άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στη Γαλλία οι λειτουργοί του ευρύτερου δημόσιου τομέα δεν μπορούν να προσλαμβάνονται σε ιδιωτικές εταιρείες με σχέση εξαρτημένης εργασίας πριν παρέλθει πενταετία μετά τη λύση της υπαλληλικής σχέσεώς τους. Στην Ιρλανδία, τα περιουσιακά στοιχεία των κατηγορουμένων για διαφθορά «παγώνουν» μέσω του μηχανισμού της Δικαιοσύνης. Προτάθηκε ακόμη ότι πρέπει να διώκονται ποινικά οι υπάλληλοι, οι οποίοι συντάσσουν διακηρύξεις διαγωνισμών ή διεξάγουν δημόσιους διαγωνισμούς, κατά τρόπο ο οποίος ευνοεί καταφανώς μια εταιρεία. Στη χώρα μας υπάρχουν ουκ ολίγα κρούσματα στελεχών -π.χ. του ΟΤΕ- τα οποία μεταπήδησαν, με θολά κριτήρια και άγνωστα ανταλλάγματα, σε «γνωστές» ιδιωτικές εταιρείες, ενώ αρκετοί διαγωνισμοί απεδείχθησαν, εκ των υστέρων, εξόφθαλμα «φωτογραφικοί»... Τα μέτρα αυτά μπορεί να μην αντιμετωπίζουν καταλυτικά το πρόβλημα, αλλά οπωσδήποτε λειτουργούν αποτρεπτικά. Και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι σήμερα το κλίμα που επικρατεί είναι περίπου κλίμα ατιμωρησίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, υπήρξαν ωμές παρεμβάσεις ακόμα και όταν η διαφθορά είχε αποδειχθεί. Ακριβώς επειδή η διαφθορά έχει διαβρώσει την πυραμίδα, ο μόνος τρόπος για την αντιμετώπισή της είναι να αναληφθεί μια σταυροφορία, στην οποία να συμμετάσχουν οι ευρύτερες δυνατές κοινωνικές δυνάμεις. Οσο παρατείνεται το κλίμα παθητικότητος και ανοχής τόσο το φαινόμενο θα επεκτείνεται με όλες τις διαβρωτικές επιπτώσεις του.