ΠΡΟ-ΒΟΛΕΣ (27-10-99)
Πάντα οι κλασικοί	Λίγο-πολύ όλοι το περιμέναμε. Αλλά με ηλεκτρονικά στοιχεία, το πράγμα αποκτάει τη δύναμη ενός άπερκατ: πρώτα στις πωλήσεις τις τελευταίες μέρες στην Αγγλία, είναι τα έργα των μεγάλων κλασικών του 20ού αιώνα: Σάλιντζερ, Κέρουακ, Χάξλεϊ, Στάινμπεκ. Κυριολεκτικά σπάνε τα ταμεία. Μερικά βέβαια είναι στις υποχρεωτικές λίστες των κολλεγίων, αλλά αυτό δεν αλλοιώνει καθόλου το τελικό συμπέρασμα. Από το γεγονός αυτό μπορούν να ξεκινήσουν κάποιες σκέψεις για το πώς διαμορφώνεται το λογοτεχνικό γούστο, τι σημαίνει μπεστ-σέλερ, τι κλασικό μοντέρνο βιβλίο, και λοιπά. Με μια πρώτη ματιά θα έλεγε κανείς ότι τα πράγματα δεν πάνε κι άσχημα. Μέσα από τη σωρεία των εύκολων ή κακών βιβλίων επιζούν αυτά τα οποία πράγματι αξίζουν. Ο χρόνος αποδεικνύεται ο καλύτερος σχολιαστής και κριτικός. Και όχι μόνον ο χρόνος, αλλά και ο σκιώδης «μέσος αναγνώστης» στον οποίον ο επαγγελματίας κριτικός συνήθως τόσα καταμαρτυρεί. Το κριτήριό λοιπόν αυτού του «μέσου αναγνώστη» αποδεικνύεται αλάνθαστο. Το ερώτημα είναι γιατί. Η απάντηση δεν μπορεί να είναι παρά εκείνη η γνωστή, η παλιά: έχουν επιζήσει τα βιβλία που κατόρθωσαν μια δραματική σύνθεση του συγκλονιστικού «Τώρα» της καταπληκτικής, μοναδικής στην ιστορία της ανθρωπότητας εποχής μας, και του καθαρά υποκειμενικού στοιχείου. Και το πιο αισιόδοξο για το μέλλον αυτού του πλανήτη που όλοι είμαστε πολίτες του, είναι ότι ο Νέος Κόσμος θριαμβεύει! Πολλά δεν μπορεί να σημαίνει αυτό; Εντάξει, η έρευνα δεν έγινε στην Ιαπωνία, στην Ινδία ή στις Ανατολικές Χώρες. Μέσα σε κάποια πλαίσια έγινε. Αλλά αν σκεφτούμε, πόσα πήρε κιόλας ο άνεμος μέσα στο ίδιο το κρυσφήγετο της βίας και του καταναλωτισμού, και τι εξαιρετική επιλογή έγινε, έτσι απλά, από τον ίδιο τον κόσμο, δεν είναι για να τρίβεις τα χέρια σου με χαρά; Ε, δεν είναι κι όλα σάπια στο βασίλειο της Δανίας, όχι ακόμα... ΜΑΡΙΑ ΤΣΑΤΣΟΥ