ΣΧΟΛΙΟ Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΛΑΣΤΙΚ (27-10-99)

Αστάθεια στα Βαλκάνια

Ανησυχίες εγείρει η μεταπολεμική τάξη πραγμάτων στα Βαλκάνια, καθώς μια σειρά χώρες της περιοχής έχουν εισέλθει σε κρίσιμη μεταβατική φάση. Παράλληλα, το ενδιαφέρον των μεγάλων δυνάμεων για τη Βαλκανική διαγράφεται εξαιρετικά μειωμένο. Οι ΗΠΑ ελέγχουν πολιτικά όλες ανεξαιρέτως τις βαλκανικές χώρες, αλλά έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν προτίθενται να τους δώσουν χρήματα. Η Γερμανία και, κατά συνέπεια η Ε.Ε., ακριβώς λόγω του ακραίου φιλοαμερικανισμού των βαλκανικών κυβερνήσεων, εμφανίζονται εντελώς απρόθυμες να χρηματοδοτήσουν την ανασυγκρότηση των χωρών της περιοχής. Πολύ περισσότερο που το Βερολίνο έχει άλλες προτεραιότητες - την ενσωμάτωση στην Ε.Ε. των αποκαλούμενων «ανατολικών επαρχιών του Ράιχ», δηλαδή των πρώην σοσιαλιστικών χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Η συνισταμένη της στάσης ΗΠΑ-Γερμανίας οδηγεί στο να μην καλύπτεται ούτε καν μικρό μέρος των ζημιών που υπέστησαν οι βαλκανικές οικονομίες από τον πόλεμο του ΝΑΤΟ, με αποτέλεσμα η περιοχή να βυθίζεται και πάλι στη μιζέρια της περιθωριοποίησης. Ο παράγοντας αυτός επιτείνει την όξυνση των εσωτερικών αντιθέσεων σε πληθώρα χωρών. Η χθεσινή παραίτηση της αλβανικής κυβέρνησης και η δυναμική επανεμφάνιση των Φάτος Νάνο και Σαλί Μπερίσα, ως απόλυτων κυρίαρχων της πολιτικής ζωής, αντανακλά τη διαπάλη που διεξάγεται στους κόλπους της αλβανικής κοινωνίας, γύρω από το πώς θα αξιοποιηθεί η επιτυχία απόσπασης του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία και προς τα πού θα στραφούν οι αλυτρωτικές τάσεις του οράματος μιας «Μεγάλης Αλβανίας» που ενισχύει η «ντε φάκτο» η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου. Οι προεδρικές εκλογές της Κυριακής στην ΠΓΔΜ, οι οποίες σηματοδοτούν επισήμως το πέρασμα στη μετά Γκλιγκόροφ εποχή, συνοδεύονται από βαθύτατη αβεβαιότητα για τη δυνατότητα επιβίωσης της ενιαίας χώρας και στο μέλλον, μετά τις καταστρεπτικές φυγόκεντρες τάσεις που φούντωσαν με τον πόλεμο του ΝΑΤΟ. Το Μαυροβούνιο πλέει πλησίστιο προς την απόσχιση από τη Γιουγκοσλαβία, ενθαρρυμένο και αυτό από τον πόλεμο του ΝΑΤΟ, με πιθανότερη περίοδο διενέργειας δημοψηφίσματος για την ανεξαρτητοποίησή του την ερχόμενη άνοιξη. Η Κροατία ετοιμάζεται για τη δύσκολη μετάβαση στη μετά Τούτζμαν εποχή, η Ρουμανία έχει βυθιστεί σε άθλια οικονομική κατάσταση και η Βουλγαρία βρίσκεται σε τέλμα στασιμότητας. Οσο για τη Σερβία, η Ουάσιγκτον την ωθεί σε κατάσταση μαζικής εξαθλίωσης του πληθυσμού, μέσω οικονομικού στραγγαλισμού, καθώς η φιλοαμερικανική αντιπολίτευση αποδεικνύεται εντελώς ανίκανη να ανατρέψει τον Μιλόσεβιτς και οι ΗΠΑ επιχειρούν να τον υπονομεύσουν διά της δυστυχίας των κατοίκων, ελπίζοντας να προκαλέσουν χάος συγκρούσεων λόγω απόγνωσης. Εντός του πλαισίου αυτού τα περιθώρια αισιοδοξίας για τις εξελίξεις δεν είναι καθόλου μεγάλα και απαιτούν ανάλογη σοβαρότητα εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης αντί για επανάπαυση και αιθεροβάμονες μεγαλοστομίες.