ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ (05-11-99)
Υπομονή	Είναι κάπως ειρωνικό, αλλά ο πρόεδρος της Γερμανίας Γιοχάνες Ράου ζητεί διά του Τύπου ευρωπαϊκό σύνταγμα, συντακτική χάρτα που θα «εξηγεί στις χώρες της Ευρώπης τους στόχους και τη δομή της (ευρωπαϊκής) ομοσπονδίας», για να σπεύσει αμέσως να τονίσει ότι επ' ουδενί εξυπονοεί τις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» την πανευρωπαϊκή Αμερική, Ελβετία ή Γερμανία, των οραματιστών του φεντεραλισμού. Τι είναι όμως η Ευρωπαϊκή Ενωση; Μία οικονομία, ένα (πλην ορισμένων εξαιρέσεων) νόμισμα, σύντομα ίσως μία φωνή στον κόσμο, μία αστυνομία και μία μεθόριος, έστω και με την υποσημείωση «εξωτερική». Μία άλλη οπτική γωνία αναδεικνύει 15 εθνικά κράτη συνεταιρισμένα σε μία αμοιβαία επωφελή και κατά βάσιν οικονομικής φύσεως κοινοπραξία που κατά καιρούς επιχειρεί (ανεπιτυχώς) να υποδυθεί κάτι πολύ ευρύτερο. Αλλά εδώ δεν τίθεται ζήτημα επιλογής. Οι δύο οπτικές γωνίες αποκαλύπτουν εν τέλει το ίδιο πολιτικοκοινωνικό μόρφωμα: έναν συνεταιρισμό που αν έχει σαφή δυναμική μετεξέλιξης σε ενιαία οντότητα, διατρέχεται από μια θεμελιώδη κεντρόφυγο δύναμη: την άρνηση των συνιστωσών του, των εθνικών κρατών, να αποδεχθούν τις συνέπειες των ιδίων τους των πράξεων και να υποκλιθούν στη σκηνή της ιστορίας παραχωρώντας επιτέλους τη θέση τους στο πνευματικό τους παιδί... Αδιέξοδο; Οχι απαραίτητα. Η ευρωπαϊκή περιπέτεια είναι επανάσταση ειρηνική και κοσμοϊστορική η οποία επιχειρεί να αλλάξει ριζικά τα ιστορικά πεπρωμένα της Ευρώπης χωρίς τους αποκεφαλισμούς και τις άλλες υπερβολές που κατά κανόνα συνθέτουν το επαναστατικό γίγνεσθαι. Και γιατί όχι; Οι σημερινοί υποψήφιοι (και μη) του ανατολικοευρωπαϊκού προθαλάμου γνώρισαν επί δεκαετίες και σε βάθος τις συνέπειες των βιαστικών λύσεων. Ετσι, ενδέχεται ο Ράου να προτείνει στην πραγματικότητα το ακριβώς αντίθετο: μια νέα προσθήκη, μία επιπλέον βελτίωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, άλλο ένα βήμα προς τον τελικό στόχο που θα προωθεί τη διαδικασία χωρίς να απαιτεί, ακόμα, το μεγάλο βήμα: την έλλειψη των γονέων που θα χειραφετήσει οριστικά το παιδί. Κ. Καλλέργης Κ. Καλλέργης