ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (16-11-99)

Σεισμικές φιλίες

Αλλη μία φυσική καταστροφή, μία ακόμη τραγωδία που έγινε θέαμα, αλλά με τους κατάλληλους πολιτικούς υπαινιγμούς, μια χρυσή ευκαιρία για να ενισχύσει τις νέες «συμφιλιωτικές» τάσεις της εξωτερικής μας πολιτικής. Το θέαμα του θανάτου και της καταστροφής ξεπέρασε τα όρια του εμπορικού κυνισμού ως ψυχαγωγικό θέαμα, για να συναντήσει εκείνα του κυνισμού της πολιτικής και να αξιοποιηθεί προς όφελός της. Εχοντας τα πρωτεία στην παράδοση του ψυχαγωγικού αυτού είδους, ο Alpha ξεπέρασε τον εαυτό του τις ημέρες αυτές με μια εντυπωσιακή σκηνοθεσία, όπου η μουσική και οι εικόνες συνδυάστηκαν με τις σημαίες των δύο χωρών, οι οποίες περνούσαν μαζί η μία απέναντι στην άλλη σ' ένα κατάλληλα διαμορφωμένο περιθώριο, το οποίο περιέβαλλε τα πλάνα της δυστυχίας. Λες και η πραγματικότητα της τραγωδίας δεν ήταν παρά το φόντο, το σκηνικό που μπορούσε να αναδείξει με τρόπο μοναδικό τη «μοιραία» συνάντηση των δύο λαών. Υπό τους ήχους του ποθοπλάνταχτου «εγώ Θεό κι εσύ Αλλάχ κι όμως και οι δυό μας αχ και βαχ» οι τουρκικοί θρήνοι με το κατάλληλο μοντάζ και τον χειρισμό της τηλεοπτικής τεχνολογίας, μετατράπηκαν σε διαύλους πολιτικών μηνυμάτων. Σε στιγμές που δοκιμάζεται η δύναμη της ανθρώπινης ψυχής, που ο τρόμος σκιάζει το νου, συνηθίσαμε πια να είναι παρούσα η τηλεοπτική κάμερα για να αξιοποιήσει το αφόρητο θέαμα. Αυτή τη φορά, όμως, το θέαμα είχε διαστάσεις ευρύτερες από τις ψυχαγωγικές, από τη στιγμιαία συγκίνηση των μουδιασμένων συνειδήσεων, το βάραιναν μηνύματα που υπό την συναισθηματική φόρτιση της στιγμής καταπίνονταν εύκολα σαν ζαχαροκουφέτα. Φαντάζομαι πως κανείς δεν μένει ψυχρός στην ανθρώπινη τραγωδία και όλοι αισθάνονται αλληλέγγυοι με τους γείτονες σε τέτοιες περιπτώσεις· άλλωστε, οι άνθρωποι ενώνονται στον κοινό κίνδυνο, γι' αυτό και η σκηνοθεσία της πολιτικής εξουσίας συχνά εφευρίσκει «εχθρούς» ή «κοινούς κινδύνους» για να ενώσει τους διαφορετικούς υπό την επιρροή της. Αλλά αγγίζει τα όρια του διαστροφικού κυνισμού η επιστράτευση όλων των στερεοτύπων της «κοινής μοίρας απέναντι στις δυνάμεις της φύσης», απέναντι στη «θεϊκή βούλήση» -όποιος κι αν είναι ο Θεός- με μοναδικό σκοπό απροκάλυπτα την προώθηση μιας πολιτικής επιλογής. Αυτή η μόνιμη ανάδειξη του συναισθήματος εκεί όπου μόνον η κρίση και η σκέψη μπορεί να θεμελιώσει ουσιαστικές γέφυρες μεταξύ των ανθρώπων προκαλεί μεγαλύτερους φόβους για ένα μέλλον αβέβαιο, όπου οι συναντήσεις των λαών θα είναι ευκαιριακές και όχι ουσιαστικές επιλογές.

Γράφει η ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ