Ôá êëåììÝíá ìÜñìáñá
Óôá Üñèñá êáé ôá ó÷üëéá ôùí «åãêýñùí» âñåôáíéêþí åöçìåñßäùí, äéáôõðþíåôáé ç «Üðïøç» üôé ï ëüñäïò Åëãéí áöÞñåóå ôá ãëõðôÜ áðü ôïí Ðáñèåíþíá ãéá íá ôá ðñïóôáôåýóåé áðü... ôçí ôïõñêéêÞ âáñâáñüôçôá. Ùò áðÜíôçóç áñêåß âÝâáéá ç ðáñáôÞñçóç üôé ôá êôßóìáôá ôçò Áêñüðïëçò äåí õðÝóôçóáí êáìéÜ ó÷åäüí æçìßá Þ êáêïðïßçóç áðü ôïõò Ôïýñêïõò. Ôéò äýï óïâáñÝò êáé áíåðáíüñèùôåò êáêïðïéÞóåéò ôéò õðÝóôçóáí áðü ôïõò «ðïëéôéóìÝíïõò» ôçò Äýóçò: Ôçí ðñþôç áðü ôïí Åíåôü íáýáñ÷ï Ìïñïæßíé ôï 1637 (ìÝ÷ñé ôüôå ï Ðáñèåíþíáò Þôáí ó÷åäüí áíÝðáöïò!) êáé ôç äåýôåñç áðü ôïí ëüñäï Åëãéí.
Åêôüò áõôÞò ôçò ãåíéêÞò ðáñáôÞñçóçò, ðáñáèÝôù ôéò ìáñôõñßåò äýï äéáóÞìùí Áããëùí äéáíïïõìÝíùí êáé ðåñéçãçôþí, óõã÷ñüíùí ôïõ ëüñäïõ Åëãéí, ôïõ Åíôïõáñíô Êëáñê êáé ôïõ Åíôïõáñíô Íôüíôãïõåë. Ïé ìáñôõñßåò êáôá÷ùñßæïíôáé, ìáæß ìå ðïëëÝò Üëëåò óôï âéâëßï «Ï Ðõñåôüò ôùí ÌáñìÜñùí» ôùí åêäüóåùí Ïëêüò (åðéìÝëåéá - åéóáãùãÞ Ãéþñãïõ Ôüëéá, ìåôÜöñáóç Ã. ÄåðÜóôáò, Â. Ëïýâñïõ).
***
Åíôïõáñíô Êëáñê: [...] «Ï ËïõæéÝñé (Éôáëüò áñ÷éìç÷áíéêüò ôïõ Åëãéí) ìáò åßðå üôé ìüíïí ýóôåñá áðü ìåãÜëåò äõóêïëßåò Þôáí óå èÝóç íá ðñáãìáôïðïéÞóåé áõôü ôï ìÝñïò ôïõ åã÷åéñÞìáôïò (íá îçëþóåé ôá ãëõðôÜ áðü ôéò ìåôüðåò) ëüãù ôïõ ìåãÜëïõ óåâáóìïý ðïõ Ýôñåöáí ïé Ôïýñêïé ãéá ôï êôßñéï [...]. ÏìïëïãÞóáìå üôé êáé åìåßò óõììåñéæüìáóôå ôá áéóèÞìáôá ôùí Ìùáìåèáíþí óôç óõãêåêñéìÝíç ðåñßðôùóç êáé üôé èá âëÝðáìå ìå ÷áñÜ ìéá äéáôáãÞ ðïõ èá åðÝâáëå ôç äéáôÞñçóç ìÜëëïí ðáñÜ ôçí êáôáóôñïöÞ ôïõ ðåñßöçìïõ ïéêïäïìÞìáôïò». Êáé ëßãï ðéï êÜôù:
«Åíáò åñãÜôçò Þëèå íá ìáò ðëçñïöïñÞóåé üôé åðñüêåéôï íá êáôåâÜóïõí ìéßá áðü ôéò ìåôüðåò. Åßäá ìå áõôü ôï åêëåêôü äåßãìá ãëõðôéêÞò íá áðïóðÜôáé áðü ôç èÝóç ôïõ, áíÜìåóá óôéò ôñéãëýöïõò: áëëÜ åíþ ïé åñãÜôåò åðé÷åéñïýóáí íá ôïõ äþóïõí ìéá êëßóç áíÜëïãç ìå ôçí ðñïó÷åäéáóìÝíç ðïñåßá ôçò êáèÝëêõóçò, ï ìç÷áíéóìüò ÷áëÜñùóå Ýíá ôìÞìá ôçò äéðëáíÞò ëéèïäïìÞò êáé ïé ðåñßôå÷íïé üãêïé ôïõ ðåíôåëéêïý ìáñìÜñïõ êáôÝññåõóáí, óêïñðßæïíôáò ìå âñïíôÞ êåñáõíïý ôá ëåõêÜ óõíôñßììéá áíÜìåóá óôá åñåßðéá. Ï ÄéóäÜñçò (ï Ôïýñêïò äéïéêçôÞò ôçò Áêñüðïëçò) äåí ìðüñåóå íá êáôáðíßîåé ôá áéóèÞìáôÜ ôïõ: Ýâãáëå ôçí ðßðá áðü ôï óôüìá êáé áöÞíïíôáò íá êõëÞóåé Ýíá äÜêñõ, åßðå ìå ôïí ðéï êáôçãïñçìáôéêü ôñüðï: ÒÔÝëïò!Ó [...] Óçêþíïíôáò ôï âëÝììá áíôéêñßóáìå ìå èëßøç ôï ÷Üóìá ðïõ åß÷å ðñïêëçèåß, ôï ïðïßï üëïé ïé ðñåóâåõôÝò ôçò õöçëßïõ êáé üëïé ïé çãåìüíåò, ôïõò ïðïßïõò åêðñïóùðïýí êáé üëá ôá ìÝóá ðïõ ðáñÝ÷åé ï ðëïýôïò êáé ç éäéïöõÀá, ïõäÝðïôå èá ìðïñÝóïõí íá áðïêáôáóôÞóïõí».
Êáé ï Êëáñê êëåßíåé ùò åîÞò ôç ìáñôõñßá ôïõ: «Ï óõããñáöÝáò åõ÷áñßóôùò èá áðÝöåõãå íá åêèÝóåé áõôü ôï æÞôçìá (ï Üíèñùðïò ìÜëëïí áéóèáíüôáí íôñïðÞ ãéá ôçí ðáôñßäá ôïõ). Êáèþò üìùò õðÞñîå áõôüðôçò ìÜñôõò ôùí óõãêåêñéìÝíùí åðé÷åéñÞóåùí [...] äåí ðñÝðåé ìå ôçí áíï÷Þ ôïõ áðÝíáíôé óôç ëåçëáóßá ôùí áèçíáúêþí íáþí íá áöÞóåé ôçí åíôýðùóç üôé åðéäïêéìÜæåé åììÝóùò ôéò åíÝñãåéåò ðïõ ïäÞãçóáí óôçí êáôáóôñïöÞ ôïõò».
***
Åíôïõáñíô Íôüíôãïõåë: «...ÊáôÜ ôçí ðñþôç ìïõ ðåñéïäåßá óôçí ÅëëÜäá, ãíþñéóá ôïí áíåßðùôï åîåõôåëéóìü íá ðáñáóôþ óôç ëåçëáóßá ôïõ Ðáñèåíþíá áðü ôá åêëåêôüôåñá ãëõðôÜ ôïõ êáé óôçí êáôáóôñïöÞ ïñéóìÝíùí áðü ôá áñ÷éôåêôïíéêÜ ôìÞìáôÜ ôïõ. Åßäá íá áöáéñïýíôáé áðü ôï íïôéïáíáôïëéêü Üêñï ôïõ íáïý ðïëõÜñéèìåò ìåôüðåò. Çôáí óôåñåùìÝíåò óå Ýíá åßäïò õðïäï÷Þò áíÜìåóá óôéò ôñéãëýöïõò êáé, ãéá íá ôéò áðïóðÜóïõí, ÷ñåéÜóôçêå íá ñßîïõí êáôáãÞò ôï èáõìÜóéï ãåßóï ðïõ ôéò êÜëõðôå. Ç íïôéïáíáôïëéêÞ ãùíßá ôïõ áåôþìáôïò óõììåñßóôçêå áõôÞ ôç ìïßñá. Åíþ ôï ìíçìåßï Þôáí åíôõðùóéáêÜ ùñáßï êáé óå Üñéóôç êáôÜóôáóç üôáí ôï áíôßêñéóá ôçí ðñþôç öïñÜ, óõãêñéôéêÜ Ý÷åé õðïâáèìéóôåß ðëÝïí óå ìéá êáôÜóôáóç åñåßðùóçò êáé åãêáôÜëåéøçò.
Óå ìåñéêÜ óêßôóá ðïõ Ýêáíá åðéôüðïõ, ôüóï ðñéí üóï êáé ýóôåñá áðü ôï óõìâÜí, öáßíïíôáé ôá áíôéêåßìåíá ôá ïðïßá áöáéñÝèçêáí Þ êáôáóôñÜöçêáí êáé ç áîéïèñÞíçôç áíôßèåóç áíÜìåóá óôçí ôùñéíÞ êáé ôçí ðáëáéüôåñç åéêüíá áõôþí ôùí áîéïóÝâáóôùí êáé åíäüîùí ìíçìåßùí ôçò áñ÷áéüôçôáò!».
Ôé Üëëï íá ðïýìå åìåßò...
Ôïõ ÁÍÔÙÍÇ ÊÁÑÊÁÃÉÁÍÍÇ