ΣΧΟΛΙΟ Του Κ.Ι. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ (09-12-99)

Ανοίγματα και κλειστοί δρόμοι

Σε εξαιρετικά δύσκολη θέση βρίσκεται η κυβέρνηση, πιεζόμενη από πολλές πλευρές διεθνώς να συναινέσει στην τουρκική υποψηφιότητα στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στο Ελσίνκι. Τα «ανταλλάγματα» που ζητεί η Αθήνα για μια θετική στάση της στην υπόθεση αυτή θα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, πολύ φτωχά -αν τελικώς δοθούν-, πράγμα που θα φέρει την κυβέρνηση του κ. Κ. Σημίτη αντιμέτωπη με σκληρές κριτικές της αντιπολίτευσης, αλλά και στελεχών του κυβερνώντος κόμματος. Απ' την άλλη πλευρά, ένα ελληνικό «βέτο» στο Ελσίνκι θα στοίχιζε ακριβά στον πρωθυπουργό, ο οποίος ούτε μία «ρήξη» με τους ισχυρούς εταίρους στην Ε.Ε. θα ήθελε αυτή την εποχή ούτε το άνοιγμα μιας περιόδου έντασης με την Τουρκία. Πώς έφθασε η κυβέρνηση σ' αυτή τη δύσκολη θέση; Πώς γίνεται να πιέζεται σήμερα δυνατά για μια υποχώρηση από τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς, οι οποίοι τόσο πολύ την επαινούσαν έως χθες για τα «ανοίγματά» της προς την Αγκυρα, για το «καλό κλίμα» που έφερε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις η «νέα πολιτική» της σ' αυτό τον τομέα; Εδώ και μήνες, ήταν γνωστό στα διπλωματικά παρασκήνια ότι η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε την Αθήνα προς την κατεύθυνση ενός γενναίου «ανοίγματος» προς την τουρκική πλευρά, με την εκτίμηση ότι αυτό, όχι μόνο θα οδηγούσε σε μια νέα, καλύτερη περίοδο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις (πράγμα που θα είχε και θετικές επιδράσεις στο Κυπριακό), αλλά θα διευκόλυνε επίσης την κυβέρνηση του κ. Κ. Σημίτη για μια θετική ψήφο της στο Ελσίνκι στο θέμα της παροχής στην Τουρκία ταυτότητας υποψήφιας για ένταξη χώρας. Η Αθήνα αποδέχθηκε αυτή τη λογική και ο κ. Γ. Ανδρ. Παπανδρέου άρχισε τα «ανοίγματα» υποστηρίζοντας με δημόσιες δηλώσεις και συνεντεύξεις του τη «νέα πολιτική» της κυβέρνησης - που είχε και τη θερμή υποστήριξη μερίδας του Τύπου. Πολλοί υπέθεσαν, τότε, στην πολιτική σκηνή ότι κάποιες «εγγυήσεις» για θετική ανταπόκριση της Αγκυρας είχε λάβει παρασκηνιακώς η Αθήνα και ότι, συνεπώς, ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών δεν ξεκινούσαν μια «τυφλή» πορεία με τα «ανοίγματά» τους προς την Τουρκία. Σήμερα, τα πράγματα δείχνουν ότι η ελληνική πλευρά ακολούθησε άλλη μία φορά μία «νέα» πολιτική απέναντι στην Αγκυρα, που οδήγησε την Αθήνα σε κάτι που μοιάζει με αδιέξοδο: οι ΗΠΑ υποστηρίζουν σταθερά την τουρκική υποψηφιότητα στην Ε.Ε., οι ισχυροί εταίροι υποστηρίζουν το ίδιο (με επιχείρημα, προς την Αθήνα, το «καλό κλίμα» που διαμορφώθηκε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις...) και η Αγκυρα, όχι μόνο επανεμφανίζει τις πιο ανεδαφικές θέσεις της για το Αιγαίο, αλλά και απειλεί την Αθήνα ότι ένα «βέτο» της στο Ελσίνκι θα οδηγήσει τις δύο χώρες σε περιόδο έντασης. Είναι συχνά πολύ δύσκολο να κατανοήσει κανείς τι είδους πολιτικές έχουν κατά νου οι ελληνικές κυβερνήσεις, στο θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.