ΠΡΟ-ΒΟΛΕΣ (17-12-99)

Αθήνα

Φωκυλίδου και Δημοκρίτου γωνία, κατεδαφίστηκε προ ημερών ένα από τα τελευταία παλαιά σπίτια του Κολωνακίου. Η κατεδάφιση αυτή απαντάει στην απορία όσων επιμένουν να αναρωτιούνται αν εξακολουθούν να γκρεμίζονται παλιά σπίτια στην Αθήνα. Τα κρούσματα αυτών των «αθόρυβων» κατεδαφίσεων στις συνοικίες της πρωτεύουσας, στην Κυψέλη, στου Γκύζη, στο Λυκαβηττό, στα Εξάρχεια και αλλού, αποτελούν απόδειξη ότι η Αθήνα είναι ένας ζων οργανισμός που δικαιώνει την ύπαρξή του μέσα από την αυτο-αναίρεσή του. Κατ' άλλους, η διαδικασία της αυτο-αναίρεσης είναι ένδειξη δυναμισμού. Πέρα, όμως, από τη διαμάχη περί διατηρήσεως και ανανεώσεως του αστικού ιστού, γενική είναι η πεποίθηση ότι η Αθήνα είναι μία πόλη που δοξάζει το εφήμερο. Είναι και αυτό μία προσέγγιση, αν όχι τρόπος ανάγνωσης της ίδιας της ζωής. Σε επίπεδο, όμως, αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος, η πρωτεύουσα πάσχει. Η ιδιωτική αρχιτεκτονική της περιόδου 1880-1930, σκόρπια και ασύνδετη στις συνοικίες της Αθήνας, δεν έχει ακόμη επιτύχει να προκαλέσει ένα συστηματικό και συνεπές ενδιαφέρον εκ μέρους φορέων που να μπορούν να εγγυηθούν την ανάδειξή της ή έστω να ομολογήσουν με θάρρος το σταδιακό αφανισμό της. Ο μικρός αριθμός των σωζομένων οικιών, κυρίως, όμως, η αποσπασματικότητά τους που δεν δικαιολογεί σύνολο ή έστω συστάδα, έχει ενθαρρύνει το πλέγμα αδιαφορίας και βάρβαρης υποκρισίας. Η γωνία Φωκυλίδου και Δημοκρίτου δεν φιλοξενούσε κανένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα. Ηταν ένα σπίτι του '20, με ατμόσφαιρα, από τα δεκάδες του είδους. Η κατεδάφισή του, όμως, δείχνει την έλλειψη πολιτικής. Προ ολίγων ετών είχε γκρεμιστεί το γειτονικό νεοκλασικό σπίτι στην Τσακάλωφ 33 για να γίνει κατάστημα, προ μηνών γκρεμίστηκε το μεσοπολεμικό κτίριο δίπλα στην «Αθηναία». Η αξία των καταστημάτων που θα γίνουν είναι ασφαλώς πιο σημαντική.

ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ