|
|
|
| Aρχιμηνιά κι αρχιχρονιά, αλλά και... αρχι-αιωνιά και αρχι-χιλιετιά, αν ασπασθεί κανείς το λάθος, που έγινε γενικώς αποδεκτό, προφανώς λόγω του συμβολικού βάρους του αριθμού 2000 σε σχέση π.χ. με το 2001, την πρώτη ημέρα του οποίου όντως θα «γυρίσει» αιώνας και χιλιετία. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει έτος 0, αφού τέτοιο έτος δεν... προβλέφθηκε κατά τη χριστιανική χρονολόγηση, που έγινε αιώνες μετά τη φερομένη γέννηση του Χριστού - και όχι βέβαια από την επόμενη μέρα. |
| Mε λίγα λόγια: Το 525 ο Πάπας Ιωάννης Ι κάλεσε τον Διονύσιο τον Μικρό (Exiguus), έναν μοναχό διάσημο για το έργο του στη συστηματοποίηση του κανονικού δικαίου, να εξεύρει τρόπο προσδιορισμού της ημέρας του Πάσχα. Ο Διονύσιος συνέλαβε την ιδέα να μεταβληθεί η χρονολόγηση των ετών, που βασιζόταν μέχρι τότε στο ημερολόγιο του Διοκλητιανού και είχε ως αφετηρία το έτος «κτίσεως Ρώμης». Ο Διονύσιος εισηγήθηκε τη χριστιανική (και διονυσιακή λεγομένη) χρονολόγηση, με αφετηρία το έτος ενσάρκωσης του Χριστού. Ως «έτος Κυρίου 1» προσδιορίστηκε έτσι το επόμενο έτος από τη γέννηση του Χριστού, ενώ έτος 0 δεν... προεβλέφθη: άρα ο Χριστός γεννήθηκε κατά τις τελευταίες ημέρες του έτους 1 προ Χριστού. |
| Aλλά, βέβαια, το 2001 δεν θα δικαιολογούσε ούτε την τόση... γκλαμουριά ούτε τους τόσους φόβους. Οι συμβολικοί αριθμοί, για καλό ή κακό, είθισται να είναι στρογγυλοί. Π.χ., ένας Αντίχριστος με σύμβολο... 657,80 μάλλον δεν θα είχε ιδιαίτερη τύχη... |
| Yπενθυμίζω, πάντως, ότι δεν αποκλείεται αύριο να γιορτάζουμε την πρωτοχρονιά του 2005 - ή και ακόμη περισσότερο. Αυτό τουλάχιστον φρονούν διάφοροι μελετητές, που πιστεύουν ότι ο Διονύσιος ο Μικρός τα έκανε, κατά το κοινώς λεγόμενο, ρόιδο. Συγκεκριμένα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Χριστός γεννήθηκε το έτος 754 από κτίσεως Ρώμης, ενώ οι περισσότεροι ιστορικοί θεωρούν σωστότερο το έτος 749, επικαλούμενοι τόσο ιστορικά στοιχεία, όσο και αναφορές των Ευαγγελίων. |
| Στο Κατά Ματθαίον, π.χ., αναφέρεται ότι ο Ιησούς γεννήθηκε «εν Βηθλεέμ της Ιουδαίας εν ημέραις Ηρώδου του βασιλέως» (Β: 1), ο οποίος μάλιστα συναντήθηκε με τους προσελθόντες μάγους και τους κάλεσε να του πουν πού θα εύρισκαν τον Χριστό «όπως καγώ ελθών προσκυνήσω αυτώ» (σιγά μην του το έλεγαν· μάγοι ήταν, την ανθίστηκαν τη φτιάξη). Ο Ηρώδης, όμως, εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο το έτος 750 από κτίσεως Ρώμης, οπότε ή ο Ιησούς γεννήθηκε νωρίτερα ή ο Ηρώδης χρησιμοποίησε τη μηχανή του χρόνου, πολύ πριν τη φανταστεί ο Γουέλς. |
| H διαφορά πρέπει, μάλιστα, να είναι ακόμη μεγαλύτερη, αφού οι μάγοι δεν μπορεί να έφθασαν στη Βηθλεέμ πολύ γρήγορα, αλλά έπειτα από αρκετό διάστημα από τη γέννηση. Γι' αυτό, άλλωστε, ο Ηρώδης, όταν διαπίστωσε ότι του είχαν δώσει... λάθος διεύθυνση, διέταξε τη θανάτωση όχι μόνο των βρεφών αλλά όλων των παιδιών ηλικίας μέχρι δύο ετών: «ανείλε πάντας τους παίδας τους εν Βηθλεέμ... από διετούς και κατωτέρω» (Ματθ. Β:16)... («Σιγουράτζας» ο Ηρώδης, που λέμε σήμερα. Χρόνια μετά, οι Αμερικανοί, επικριθέντες για ανάλογα... μέτρα ασφαλείας, είπαν το διάσημο «δεν γίνεται ομελέτα χωρίς να σπάσουν αυγά». Θα το έλεγε και ο Ηρώδης, αλλά δεν είχε ακόμη ανακαλυφθεί η ομελέτα.) |
| Tέλος πάντων, ψευδο-μιλένιουμ ή όχι, τη γκλαμουριά θα τη ζήσουμε. Ας συγκρατήσουμε, όμως, την ευκολία με την οποία το χάριν του συμβολισμού λάθος επιβλήθηκε και εμπεδώθηκε ως σωστό. Θα ήταν καλό να το θυμόμαστε σε άλλες περιστάσεις, όταν κάποιοι διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους π.χ. για τους βομβαρδισμούς και τις κτηνώδεις κυρώσεις σε βάρος του Ιράκ - κι εμείς λέμε «μα μπορεί να κάνουν λάθος όλες οι δυτικές εφημερίδες, όλοι οι δυτικοί λαοί;». Μπορεί. Ιδίως αν οι εφημερίδες καθοδηγούνται και οι λαοί αδιαφορούν παντελώς για το θέμα. |
| Oσο για τις ίδιες τις σημερινές εορτές και πανηγύρεις, ας μην είμαστε τόσο αυστηροί με κάποιες εκφάνσεις τους. Μπορεί να είναι ανόητες, μπορεί να μας βομβαρδίσουν με το νέο πόνημα του Νιόνιου, ως εάν είχε συνθέσει την Ενάτη, από την άλλη πλευρά, όμως, δεν είναι και κανένα έγκλημα. Και τα αρχαιολογικά μνημεία, ακόμη, για τον σεβασμό προς τα οποία κάποιοι ανησύχησαν, δεν είναι άκομψο ή ασεβές να λειτουργούν ενταγμένα στη σύγχρονη κοινωνία. Η Αθήνα τον Παρθενώνα έχει σύμβολο, όχι το... Μέγαρο· λογικό είναι αυτόν να αναδεικνύει στη γιορτή της. Τουλάχιστον, όσο υποθέτει κανείς ότι έχει ληφθεί πρόνοια για την προστασία του... |
| Aλλο ζήτημα είναι η προθυμία των τύποις ηγετών μας να μετάσχουν ή και να οργανώσουν λαμπρές, υποτίθεται, τελετές δι' εαυτούς και τον «κύκλο» τους, συμπεριφερόμενοι ως κοινοί -και κενοί- κοσμικοί. Οντως, η προβαλλόμενη πολιτιστική διάσταση των εκδηλώσεων «για επισήμους» δύσκολα συγκαλύπτει την αληθινή τους φύση ως πεζών κοσμικών γεγονότων, οι πρωταγωνιστές των οποίων δεν διαφέρουν από τον εσμό, που πρωταγωνιστεί συνήθως στις σχετικές σελίδες των ιλουστρασιόν περιοδικών. |
| Aπό την άποψη αυτή, είναι... ειλικρινέστεροι εκείνοι των «ηγετών», που θα υποδεχθούν το νέο έτος σε κοσμικό κέντρο έναντι 150.000 δρχ. κατ' άτομο (...χωρίς κρασί). Ειλικρινείς δεν σημαίνει, βεβαίως, συγχωρητέοι. Τουλάχιστον, όμως, αυτοί δεν καλύπτονται. Ομολογούν πόσο μικρή είναι η σχέση τους με τον «λαό», τον οποίον καθ' έξιν επικαλούνται. Ομολογούν, εμμέσως, ότι απολαμβάνουν τις λιμουζίνες, τις προσωπικές φρουρές τους, τους απαστράπτοντες «φίλους» τους - τον πλούσιο κόσμο, στον οποίον εντάσσονται και (μαθαίνουν να) ανήκουν. |
| Θωρακισμένοι, φρουρούμενοι, μεταξύ καπνιστού σολομού, σκούρων κοστουμιών και ευυπόληπτων συναναστροφών, οι περισσότεροι από τους ανθρώπους αυτούς είναι προδήλως αδύνατον να συμμερίζονται την αγωνία των πολιτών, που παλεύουν να πληρώσουν το νοίκι. Ως εκδήλωση αυτού του γενικότερου χαρακτηριστικού, τα πάρτι της πρωτοχρονιάτικης «γκλαμουριάς» αποτελούν όντως ζήτημα... |
| ...ιδίως όταν συμπίπτουν με την επίσημη διαπίστωση ότι η ανεργία έφθασε στο 11,3% του εργατικού δυναμικού. |
| Aς μην κατηγορούμε, βέβαια, μόνο τους ηγέτες μας. Ας σκεφθούμε πόσο και οι ίδιοι επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στους δείκτες του ΧΑΑ ή στις εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό, αλλά γυρίζουμε σελίδα, όποτε πέφτει το μάτι μας σε στοιχεία για την ανεργία... |
| Oλα αυτά ασφαλώς δεν θ' αλλάξουν με το νέο έτος. Παρά ταύτα, έστω με τα ίδια μυαλά... καλή χρονιά. |
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ
|