ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (31-12-99)
Το γλέντι αφορμή	Με την τηλεοπτική τεχνολογία να υποδέχεται πανηγυρικά τον καινούργιο αιώνα επιβεβαιώνοντας την κυριαρχία της ως το ιδανικό μέσο της παγκόσμιας επικοινωνίας, η μόνη ευχή που μπορεί να συνοδεύσει αυτές τις τελευταίες ώρες του χρόνου και τις πρώτες του επόμενου είναι να γίνουν τα γλέντια αφορμή για να γνωρίσουν οι λαοί του κόσμου ο ένας τον άλλον και όχι απλώς ο εφήμερος στόχος μιας ακόμη καταναλωτικής φιέστας. Αυτές τις στιγμές, ωστόσο, που το παγκόσμιο τηλεοπτικό δίκτυο ενώνει τις χώρες της γης δεν μπορεί να μην αναλογιστούμε την ευκαιρία που δίνει ακριβώς αυτή η τεχνολογία να φέρει κοντά τους πολιτισμούς όχι απαραιτήτως πολτοποιώντας τους, αλλά διατηρώντας τα στοιχεία της διαφοράς τους. Αυτός είναι ένας διάλογος που ξεκίνησε δυο δεκαετίες πριν λήξει ο αιώνας, καθώς η «ομογενοποίηση» των τηλεοπτικών προϊόντων μετά τις πρώτες στιγμές ευφορίας για μια αγορά που καταργώντας τις πολιτισμικές διαφορές εμφανίζεται τεράστια και έτοιμη να καταναλώσει το πολτοποιημένο «υλικό» ήρθε η διαπίστωση ότι με αυτόν τον τρόπο επέρχεται ταχύτατα ο κορεσμός. Σε μια εποχή, λοιπόν, που η ευαισθησία για το περιβάλλον αναδεικνύεται σε ανάγκη -πολύ περισσότερο παρακολουθώντας αυτές τις ημέρες τον άγριο θυμό της φύσης που ξεσπάει καταστροφικός- έρχεται στο προσκήνιο και μια δεύτερη διάσταση της «οικολογίας», η συμβολική που αφορά τα ερμηνευτικά εργαλεία, τα οποία έχει αναπτύξει ο άνθρωπος για να προσεγγίσει τον κόσμο και την έννοια της δικής του ύπαρξης. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο που η «οικολογία» διαπιστώνει την ανάγκη να προστατευθεί το φυσικό περιβάλλον, για να μην οδηγηθεί ο πλανήτης σε μαρασμό, έτσι και η «πολιτισμική οικολογία» υποστηρίζει ότι οποιαδήποτε βίαιη και αιφνίδια εξαφάνιση παραδοσιακών αξιών και πολιτιστικών κατακτήσεων του ανθρώπου, μπορεί να οδηγήσει σε πνευματικό μαρασμό την ανθρωπότητα και άρα να αχρηστεύσει τα επιτεύγματα της τεχνολογίας. Συνδέοντας απολύτως τις δύο έννοιες, έρευνες ειδικών που έγιναν για λογαριασμό του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Επικοινωνίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι οι ανεξέλεγκτες κερδοσκοπικές προσπάθειες των επιχειρήσεων των επικοινωνιακών τεχνολογιών μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου, η οποία δεν ορίζεται μόνον από το κατά κεφαλήν εισόδημα ή τους δείκτες ανεργίας, αλλά τη δημοκρατία, την παιδεία, τον κοινωνικό πολιτισμό και την τεχνολογική διείσδυση. Αυτές τις στιγμές που η ευφορία του γλεντιού και κυρίως της ελπίδας πως κάτι καινούργιο και καλύτερο έρχεται πλημμυρίζει τον πλανήτη είναι ευκαιρία να ξεκινήσει ένας διάλογος για το πώς θα τεθούν οι αρχές για μια παγκόσμια συνεργασία, ώστε οι τεχνολογικές εξελίξεις να οδηγήσουν στην ακμή των πολιτισμών, των μορφών αλληλεγγύης και των ελευθεριών. Για να συμβεί αυτό, όμως πρέπει όλοι οι πολίτες του κόσμου να ιδιοποιηθούν τα αγαθά των νέων τεχνολογιών. Στον πυρήνα μιας υγιούς εξέλιξης δεν μπορεί παρά να βρίσκεται η ποικιλομορφία, που εξασφαλίζεται από την διαλεκτική σχέση μεταξύ «παγκοσμιοποίησης» και επί μέρους πολιτισμών. Οι «διαφωνίες» των πολιτισμών είναι επιθυμητές, αν επιθυμούμε την διατήρηση του κριτικού πνεύματος του ανθρώπου, που παραμένει ο μοχλός της εξέλιξης και της προόδου. Γράφει η Πόπη Διαμαντάκου