ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (04-01-00)

Αστραφτερά σύμβολα

Μοναδικό το φαντασμαγορικό τηλεοπτικό θέαμα που προσέφερε ένα πανόραμα των πολιτισμών του πλανήτη στις πιο γιορτινές τους στιγμές. Ηταν ο ιδανικός τρόπος για να αποχαιρετήσουμε τον αιώνα που έφυγε και να υποδεχθούμε τον καινούργιο με την τηλεοπτική τεχνολογία να παρουσιάζει πανηγυρικά την ειρηνική της πτυχή εκείνη που οραματίστηκαν οι προφήτες του τεχνολογικού μέλλοντος, εκείνη που έδινε την υπόσχεση της παγκόσμιας επικοινωνίας των πολιτισμών και που προδόθηκε τόσες φορές από την πολεμική της εφαρμογή. Επί 26 ώρες οι τηλεοπτικές κάμερες έκαναν ολόκληρο τον πλανήτη μια γειτονιά, έδειξαν τις καλύτερες γωνιές του, τις καλύτερες γιορτές του, τα καλύτερα τραγούδια του, τις καλύτερες ευχές του· επί 26 ώρες εικόνες ταξίδευαν από την μια άκρη της γης ώς την άλλη συμπυκνώνοντας σε μια τηλεοπτική στιγμή σύμβολα πολιτισμών και θρησκειών· επί 26 ώρες οι αιώνες του πολιτισμού της γης έγιναν αστραφτερά θραύσματα-σύμβολα που συνέθεσαν ένα τηλεοπτικό μωσαϊκό ανθρώπινης ζωής και δημιουργίας στη γυάλινη οθόνη. Βέβαια, το θέαμα απευθυνόταν στο τηλεοπτικό κοινό, απαιτούσε τους απλούστερους συμβολισμούς, ώστε να αποκωδικοποιείται εύκολα από τους λαούς της Γης. Και σε αυτό πέτυχε απολύτως η σκηνοθεσία της ελληνικής γιορτής, ενώνοντας μουσικές που έγιναν παγκόσμιες, όπως ο Χατζιδάκις του ηλιοβασιλέματος της Σαντορίνης, μια μοναδική τηλεοπτική στιγμή, ο Θεοδωράκης λίγο πριν εκπνεύσει ο αιώνας και αμέσως μετά την στιγμή της υποδοχής το «Φως ιλαρόν» ένας ύμνος Βυζαντινός με την επιβλητική του λιτότητα, συνδυασμένος με τον «Υμνο στην Ελευθερία» να αποδίδει τα βαθιά ίχνη στην παγκόσμια ιστορία του ελληνικού πνεύματος και ύστερα λίγο πριν χαράξει η αυγή του αιώνα η μονή Βατοπεδίου γίνεται το ιδανικό σκηνικό της ιερής συνάντησης της πνευματικότητας με την τεχνολογία, για να μεταφερθεί μετά η κάμερα στο Σούνιο για να παρακολουθήσει τον ήλιο να σηκώνεται από τα νερά του Αιγαίου με την απαράμιλλης δύναμης λιτότητα της φωνής του Χρόνη Αηδονίδη σ' ένα θρακιώτικο τραγούδι. Η ΕΡΤ, με τη συνεργασία των Παντελή Βούλγαρη, Γιώργου Πανουσόπουλου, Γιώργου Τσεμπερόπουλου και του δικού της Νίκου Παπαθανασίου, κατάφερε να σκηνοθετήσει ένα ιδανικό τηλεοπτικό θέαμα, που αξιοποίησε μερικές από τις ωραιότερες γωνιές της χώρας και μαζί τις μουσικές δημιουργίες και τις μελωδίες που έχουν σφραγίσει την παγκόσμια εικόνα της. Την τουριστική θα πουν πολλοί και είναι αλήθεια, αλλά το τηλεοπτικό θέαμα της γιορτής απαιτούσε το καλύτερο και άλλωστε η μουσική ήταν εκεί να του δώσει ψυχή, να το φέρει στα ανθρώπινα μέτρα αυτά που σφράγισαν τον πολιτισμό αυτού του τόπου. Υπήρξαν στιγμές βέβαια, που η φαντασμαγορική σκηνοθεσία έδωσε σε μνημεία και τοπία διαστάσεις υπερφυσικές, όπως οι καπνοί και το ηλεκτρικό φως σε μια στιγμή στην Ακρόπολη και ακόμη η συγκέντρωση εθνικών συμβολισμών, φορτισμένων σε άλλες εποχές από ιδεολογίες που ελάχιστη σχέση είχαν με τη δημοκρατία έπαιξαν με τον κίνδυνο να μετατραπεί το θέαμα σε εθνικιστική οπερέτα, ωστόσο κατάφερε να ισορροπήσει με την σοφή επιλογή της μουσικής και την εμπνευσμένη σκηνοθεσία. Αλλωστε, το γεγονός ότι στο πέρασμα της ιστορίας σύμβολα του ελληνικού πολιτισμού αποτέλεσαν και σύμβολα καθεστώτων που κάθε άλλο παρά τα τίμησαν, δεν μπορεί παρά να είναι πρόσκληση για την είσοδο στο νέο αιώνα η αποφόρτισή τους από αρνητικές μνήμες. Σημασία έχει ότι το ελληνικό κομμάτι που στάλθηκε σε όλη τη Γη χρησιμοποίησε άψογα το τηλεοπτικό συντακτικό, υπάκουσε πλήρως στους τηλεοπτικούς κανόνες, συνθέτοντας το «ζωντανό» με το μαγνητοσκοπημένο, ώστε να μην υπάρξει το παραμικρό ψεγάδι στο οπτικοακουστικό μήνυμα που έκανε τον γύρο της Γης μεταφέροντας την αίσθηση ενός τόπου και ενός πολιτισμού, όπου ο άνθρωπος παραμένει το ιδανικό μέτρο, ακόμη και την στιγμή του θριάμβου της τεχνολογίας.

Γράφει η Πόπη Διαμαντάκου