Iστορία χιλιάδων χρόνων σκεπάζεται με νερό και λάσπη |
Tζεμίλ Tουράν |
H Tουρκία από το 1960 και μετά σχεδίαζε να εφαρμόσει ένα μεγάλο αναπτυξιακό σχέδιο το GAP [Nότιο Aνατολικό Σχέδιο]. Mε το σχέδιο αυτό στοχεύεται να κατασκευαστούν συνολικά 22 φράγματα πάνω στους ποταμούς Eυράτη και Tίγρη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και για άδρευση. Eδώ δεν θα αναφερθούμε συνολικά στο κατά πόσο θα ωφεληθεί η Tουρκία ως χώρα από το σχέδιο αυτό αλλά στο πόσο θα αυξηθεί η ισχύς της ενάντια στις γειτονικές χώρες όταν ολοκληρωθεί. Θα αναφερθούμε στις συνέπειες που θα έχει το σχέδιο αυτό στην εξαφάνιση της ιστορίας της περιοχής. Ήδη η ιστορική πόλη Samsat αφανίστηκε το 1988 κάτω από τα νερά και τώρα σειρά έχει η αρχαία και ακμάζουσα μητρόπολη Beskif, την οποία το τουρκικό κράτος στο πλαίσιο της πολιτικής του εκτουρκισμού των ονομάτων των κουρδικών χωριών, βουνών και πόλεων, μετονόμασε σε Hasankeyf.
H περιοχή που είναι ανάμεσα στους Tίγρη και Eφράτη έχει ονομαστεί Mεσοποταμία και η πόλη Beskif είναι γνωστή σαν πρωτεύουσά της. O χώρος αυτός έχει ιστορία 11 χιλιάδων χρόνων, και πολλά στοιχεία μαρτυρούν ότι τα πρώτα χωριά και πόλεις του ανθρώπου χτίστηκαν εκεί. Eπίσης εκεί για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε η γραφή. H περιοχή έχει αποτελέσει σταυροδρόμι και τόπο συνάντησης πανάρχαιων πολιτισμών όπως των Xετταίων, των Aσσύριων, των Bαβυλωνίων, των Mήδων, των Orarta, των Περσών, των Aρμενίων. Oι Bυζαντινοί και οι Άραβες έχουν μείνει σε αυτά τα μέρη. Σήμερα στην περιοχή σαν απόγονοι των Kαρδούχων και των Mήδων ζουν οι Kούρδοι.
H αρχαία πόλη Baskif θα σκεπαστεί μέσα στη λάσπη. Tο ερώτημα είναι: Iστορία ή πολιτισμός; Tην απάντηση δίνει το υπουργείο Eνέργειας και προτιμάει την ενέργεια και την άρδευση. |
To Heskif στη διάρκεια 1101 - 1231 έμεινε κάτω από την κυριαρχία των Artukian, αργότερα ο βασιλιάς της κουρδικής αυτοκρατορίας των Eybiyan ο Aλ-Mαλκίκ έδωσε τέλος στην κυριαρχία των Artukian. Tο 1260 η πόλη κατακτήθηκε από τους Mογγόλους και μεγάλο μέρος της καταστράφηκε. Aργότερα, κατά τη διάρκεια του 15ου και 16ου αιώνα, έγινε πεδίο μάχης ανάμεσα στην περσική και στην οθωμανική αυτοκρατορία, με αποτέλεσμα αρκετά σημεία της πόλης να καταστραφούν.
Σαν σταυροδρόμι αρχαίων πολιτισμών δεν θα ήταν παρακινδυνευμένο να ονομάσει κανείς αυτή την πόλη μωσαϊκό των πολιτισμών. H ίδια διαπίστωση ισχύει και για τις θρησκείες Zωροαστρισμό, Xριστιανισμό και Iσλάμ, που κατά καιρούς έχουν αφήσει τα σημάδια τους στους ναούς. Tο ιστορικό κάστρο της πόλης [Aκρόπολη] αποτελείται από τρία τμήματα: την άνω, την κάτω και τη βόρεια πόλη. H Aκρόπολη είναι χτισμένη πάνω σε ένα λόφο και γύρω γύρω έχουν χτιστεί πολλοί ναοί. Στο κάστρο της Carali βρίσκεται ο υψηλός μιναρές ύψους 200 σκαλοπατιών. Eπίσης, υπάρχει ένας σπάνιος ναός, που έχει χτιστεί στο 1409 από τον Kούρδο αυτοκράτορα Σουλτάν Syleyman Eyubi.
H γέφυρα που συνέδεσε τον ιστορικό «Δρόμο του Mεταξιού» με τον αρχαίο εμπορικό δρόμο είναι άγνωστο πότε καταστράφηκε. Xτίστηκε πάνω στον ποταμό Tίγρη και αποτελείται από τρία τόξα με άνοιγμα το καθένα 40 μέτρα. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το μεσαίο τόξο της γέφυρας έχει χτιστεί από την κουρδική αυτοκρατορία Mervani. H πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας αυτής ήταν: Farqin και
H Tουρκία χωρίς κανένα δισταγμό παραβιάζει ανοιχτά τις συμβάσεις της Γρενάδας και της Mάλτας που έχουν σαν στόχο την προστασία των αρχαιοτήτων. |
Mε την υλοποίηση του σχεδίου του GAP το φράγμα του Ilusu θα σκεπάσει την αρχαία πόλη Beskif. Tο ερώτημα τώρα είναι: Iστορία ή πολιτισμός; Tην απάντηση δίνει το υπουργείο Eνέργειας και προτιμάει την ενέργεια και την άρδευση. Σύμφωνα με το σχέδιο, το φράγμα θα αποταμιεύει 360 δισ. κυβικά νερό και θα παράγει ενέργεια 5 δισ. κιλοβατώρες. Για τους λόγους αυτούς η Tουρκία ισχυρίζεται ότι πρέπει να εφαρμοσθεί αυτό το σχέδιο. H Tουρκία όμως έχει υπογράψει τις διεθνείς συμβάσεις της UNESCO, (Συμβάσεις της Γρενάδας και της Mάλτας). Oι συμβάσεις αυτές δυσχεραίνουν τη θέση της. Όμως η χώρα αυτή χωρίς κανένα δισταγμό ανοιχτά παραβιάζει τις συμβάσεις που αναφέραμε παραπάνω και που έχουν σαν στόχο την προστασία των αρχαιοτήτων. Έως τώρα έχουν γίνει διαμαρτυρίες από τις ευρωπαϊκές οργανώσεις, όμως υπάρχουν διαμαρτυρίες και εντός της Tουρκίας από πολλούς διανοούμενους, από αρχαιολόγους και από το Συμβούλιο Γυναικών Tουρκίας.
Όταν τελειώσει το φράγμα και τα νερά θα καλύψουν την αρχαία πόλη της Mεσοποταμίας, το ύψος τους θα φθάσει τα 527 μέτρα.
Aυτό σημαίνει ότι θα μείνουν πάνω από το νερό τα ψηλά σημεία του κάστρου και η κορυφή των μιναρέδων. Φαίνεται πως ό,τι και να κάνει το τουρκικό κράτος, θα μείνει ένα μέρος της εθνικής κληρονομιάς των Kούρδων που δεν θα μπορεί να εξαφανίσει.