Ενέργεια 1η - ΕΚΔΟΣΕΙΣ

• ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Στην παρούσα ενέργεια προτείνεται η συνγχρηματοδότηση της έκδοσης των παρακάτω 8 βιβλίων-οδηγών για το κρασί και την ιστορία του στον γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας και της Θράκης. Καθώς επίσης και η έκδοση ενός γαστρονομικού οδηγού της Θεσσαλονίκης. Μέσα από τα βιβλία θα αποδειχθεί ο μητροπολιτικός ρόλος της Θεσσαλονίκης μέσα από την μακραίωνη ιστορία της.

Η πραγματοποίηση αυτού του εγχειρήματος θα δώσει την δυνατότητα της αποτύπωσης της διαχρονικής σχέσης του κρασιού με τον πολιτισμό της κάθε περιόδου που αναφέρεται. Οι εκδόσεις αυτές θα αποτελέσουν ένα πολύτιμο κεφάλαιο για το κρασί, την διατροφή και τα πολιτιστικά δεδομένα των περιόδων που αναφέρεται.

Οι προτεινόμενοι συγγραφείς όλων των βιβλίων είναι επώνυμοι επιστήμονες του χώρου με γνώση του αντικειμένου και συγγραφική πείρα.

Η συνεργασία των άμεσα ενδιαφερομένων (συλλογικοί φορείς) θα είναι συνεχής και θα καθορίσει τον επιθυμητό στόχο.

Όλα τα βιβλία θα προωθηθούν για διάθεση εκτός από το εμπορικό κύκλωμα και μέσω των επισκέψιμων οινοποιείων στα οποία λειτουργεί χώρος πώλησης κρασιών, βιβλίων και αξεσουάρ κρασιού.

Από τις φωτογραφίσεις θα δημιουργηθεί ένα διαχρονικό αρχείο εικόνων (το κόστος συμπεριλαμβάνεται στις φωτογραφίσεις) που θα εκτεθεί στις εκδηλώσεις της ΕΝΟΑΜ και σε όποια εκδήλωση του Ο.Π.Π.Ε. Θ'97, επίσης θα ντύσει τους διάφορους χώρους όπου θα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις

Ακολουθεί περιγραφή των οδηγών για το κρασί και τον Γαστρονομικό οδηγό της Θεσσαλονίκης.

Στόχος της έκδοσης είναι η προβολή της διαχρονικής παρουσίας της αμπέλου και του οίνου στη Μακεδονία, τόσο στην παραγωγή και την κατανάλωση, όσο και στην τέχνη και την οικονομία της περιοχής.

Η έκδοση θα αποτελείται από τέσσερα σπονδυλωτά τεύχη, στα οποία θα αναπτύσσονται τα σχετικά με τον οίνο για κάθε μία χρονολογική ενότητα, ως εξής:

• Αρχαιότητα: μύθος, προϊστορία, αρχαίοι χρόνοι μέχρι το 313 μ.Χ.
• Μέσοι χρόνοι: από το 313 (ίδρυση της Κωνσταντινουπόλεως) μέχρι το 1430 (πτώση της Θεσσαλονίκης)
• Οθωμανική περίοδος: από το 1430 μέχρι το 1912
• Νεότεροι χρόνοι: από το 1912 και εξής.

Στο κάθε ένα από τα τεύχη αυτά θα παρουσιάζονται, κατά τρόπο επιστημονικά άρτιο και σε ύφος και περιεχόμενο προσιτό στο ευρύ κοινό, τα σημαντικότερα από τα γνωστά στους ειδικούς ιστορικοαρχαιολογικά δεδομένα που αφορούν τον οίνο, σε όλες τις φάσεις της παραγωγής, διακίνησης και κατανάλωσής του. Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην έμμεση παρουσία του οίνου στις καθόλου πολιτιστικές εκδηλώσεις του ιστορικού μακεδόνικου χώρου.

Το κάθε τεύχος θα αποτελείται από 64 σελίδες, σε σχήμα που θα επιλεγεί από τον καλλιτεχνικός υπεύθυνο της έκδοσης. Η αναλογία κειμένων - εικόνων θα είναι 30 και 34 σελίδες αντίστοιχα. Οι φωτογραφίες θα είναι άριστης ποιότητας και θα προέρχονται, κατά προτίμηση, από πρωτότυπες λήψεις.

Θα ενταχθεί σε κάθε τεύχος ο αντίστοιχος ενημερωτικός χάρτης, με τη θέση των βασικών αμπελώνων της ιστορικής περιόδου που θα αφορά, και τα κυριότερα από τα αναφερόμενα στο κείμενο ιστορικά κέντρα της εποχής. Επί πλέον θα μνημονευθεί και η σημαντικότερη από την βιβλιογραφία που θα χρησιμοποιηθεί.

ΤΟ ΟΜΗΡΙΚΟ ΚΡΑΣΙ

«Γιε του Ατρέα, ένδοξε, και βασιλιά λαών Αγαμέμνων.
Καλύτερα θα έφτιαχνες ,τον άψογο Αχιλλέα ποτέ να μην ικέτευες με μύρια
τόσα δώρα.
Το ξέρουμε κι απ' άλλοτε το αγέρωχο γινάτι! κι εσύ τώρα τον έσπρωξες
σε πείσμα πιο μεγάλο.
Ας τον αφήσουμε λοιπόν, να μείνει ή να φύγει.
Αυτός στον πόλεμο θα ρθεί όταν το πει η καρδιά του, κι αν ο Θεός το θέλει.

Εσείς όμως ακούστε με, πηγαίνετε για ύπνο.
φάτε ψωμί πιείτε κρασί πρωτύτερα, να ευφρανθεί η καρδιά σας.
Γιατί αυτά είναι λεβεντιά, παλικαριά συνάμα !»

Το ομηρικό κρασί μοιάζει να είναι αποκλειστικά μαύρο κρασί .Είναι κυρίαρχο στοιχείο στην ζωή και στην κοινωνία των αρίστων, και όπως φαίνεται , σημαντικό στοιχείο του αρχαιότερου πολιτισμού της Ευρώπης.

Το «Ομηρικό Κρασί» θα συγκεντρώσει σε ένα βιβλίο τα αποσπάσματα που αναφέρονται στο κρασί των αρχαιοτέρων λογοτεχνικών κειμένων της Ευρώπης, δηλαδή της Ιλιάδας και της Οδύσσειας.

Κάποια από αυτά θα μεταφραστούν στα νέα ελληνικά.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ - ΠΡΟΤΑΣΗ
για το περιεχόμενο της προγραμματιζόμενης έκδοσης του Ο.Π.Π.Ε. Θ'97 Η Ιστορία της Γαστρονομίας στη Θεσσαλονίκη.

Στόχος της έκδοσης είναι η συλλογή γαστρονομικών στοιχείων και μαρτυριών από το 1912 έως σήμερα και η καταγραφή τους. Σκοπός της η ανάδειξη της γαστρονομίας ως πολύτιμου πολιτιστικού δημιουργήματος.

Η γαστρονομία:

- διατηρεί ζωντανά τα ήθη και συμπλέκει τις αντιλήψεις των διαφορετικών πληθυσμών που συνυπάρχουν

- δίνει πληροφορίες για την τοπική αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, μέσω των χρησιμοποιούμενων υλικών

- με τη μελέτη της, γίνεται σαφέστερη η εικόνα της κοινωνικό-οικονομικής και επαγγελματικής κατάστασης ενός τόπου

- επίσης παρατηρούμε, πως η "συγκατοίκηση" διαφορετικών εθνοτήτων με γευστική ποικιλία και ιδιαιτερότητα δίνει νέο γευστικό αποτέλεσμα και δημιουργεί καινούργια τοπική κουζίνα.

Η έκδοση θα περιλαμβάνει:

1. Σύντομη εισαγωγή στην ιστορία της γαστρονομίας της περιοχής πριν το 1912.

2. Πληθυσμιακό χάρτη της Θεσσαλονίκης το 1912.

3. Καταγραφή των διαφορετικών εθνοτήτων: γευστικές ιδιαιτερότητες, συνταγές, προσωπικές μαρτυρίες.

4. 1922: οι πρόσφυγες και η γαστρονομία τους

5. Ανάπτυξη συναφών επαγγελμάτων

6.Ονομαστά εστιατόρια, ταβέρνες, οινομαγειρεία, πατσατζίδικα, γαλακτοπωλεία, ζαχαροπλαστεία.

7. Νέο γευστικό αποτέλεσμα σήμερα: συνταγές

8. Επώνυμοι πολίτες μιλούν για τη γαστρονομία της Θεσσαλονίκης

9. Φωτογραφικό υλικό

10. Βιβλιογραφία

Το σχήμα της έκδοσης θα είναι 17Χ24 και θα αποτελείται από περίπου 300 σελίδες.

Υπερπόντιοι ναυτικοί από τότε, οι Χιώτες μετέφεραν οι ίδιοι με τα καράβια τους σε όλη τη Μεσόγειο το επιφανέστερο κρασί της κλασσικής αρχαιότητας, τον Χίο. Οι χίοι κέραμοι που περιείχαν το κρασί τους σηματοδοτούν σήμερα τις περιοχές που ήταν οι κυριότεροι χώροι δραστηριότητας του χιώτικου εμπορικού στόλου.

Η εμπορική δραστηριότητα των Χίων εμπόρων μαρτυριέται σήμερα και στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, όπου βρέθηκε μεγάλος αριθμός οστράκων χιώτικων αρχαϊκών αμφορέων του πρώτου μισού του 6ου αι. και αργότερα, με τους οποίους γινόταν η εξαγωγή του περίφημου χιώτικου κρασιού.

Την ίδια ευρεία διάδοση είχε και η περίτεχνη τοπική της κεραμικής, και ιδιαίτερα οι «χίαι κύλικες» [σήμερα περισσότερο γνωστές ως χιανοί κάλυκες] που προφανώς αποτελούσαν και τον πρέποντα επιτραπέζιο συνδυασμό για το ακριβότερο κρασί της αρχαιότητας.

Παρόλη όμως την ευρύτητα των εξαγωγών, το σύνολο της χιακής κεραμικής παρέμεινε σχετικά ολιγάριθμο. Δεν αποκλείεται ίσως το φαινόμενο να είναι αποτέλεσμα μίας συνειδητής επιλογής που κρατούσε την παραγωγή με ειδικές προδιαγραφές αλλά μικρή και το αντικείμενο ακριβό. Εξάλλου, τα λεπτά τοιχώματα και η ευαίσθητη κατασκευή των περίτεχνων χιακών κυλίκων δεν επιτρέπει συνήθως να διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

Για καλή μας τύχη δέκα χίαι κύλικες βρέθηκαν σχεδόν ακέραιες σε τάφους του νεκροταφείου της Αγίας Παρασκευής, στην περιοχή των Βασιλικών. Χρονολογούνται στο δεύτερο τέταρτο του 6ου αι.π.Χ. και ήταν η πρώτη μαζική εμφάνιση της χιακής κεραμικής στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, όπου ωστόσο η παρουσία της είχε εντοπιστεί και από παλαιότερα. Νεώτερες μάλιστα ανασκαφές στην δυτική πλευρά της πόλης δείχνουν ότι το μουσείο της Θεσσαλονίκης είναι δυνατόν να αποκτήσει στο μέλλον μία μικρή αλλά εντυπωσιακή συλλογή αυτού του είδους της κεραμικής.

Κύριο χαρακτηριστικό των αγγείων αυτών είναι ότι καλύπτονται με παχύρρευστο διάλυμα λευκού πηλού που αποτελεί την βάση όπου αναπτύσσεται η διακόσμηση. Το επάλλειμα αυτό σχεδόν υαλοποιείται κατά το ψήσιμο και δημιουργεί στο εξωτερικό των αγγείων ένα λαμπερό λευκό φόντο που προβάλλει τα διακοσμητικά θέματα. Στο εσωτερικό των ανοιχτών αγγείων αποτελεί το αφανές, λείο υπόστρωμα κάτω από το μαύρο γάνωμα που καλύπτει ολόκληρη την εσωτερική επιφάνεια και διακοσμείται με επίθετα χρώματα, εκτός από μια λεπτή ζώνη κάτω από το χείλος που παραμένει λευκή.

Η αντίθεση του λευκού και του μαύρου, η χρωματική ποικιλία του βερνικιού της διακόσμησης που ανάλογα με την πυκνότητά του παίρνει ίσως συνειδητά όλες τις δυνατές αποχρώσεις από το ανοιχτό χρυσαφί ως το σχεδόν μαύρο, αλλά και η χρήση των επιθέτων επιπλέον χρωμάτων εσωτερικά και εξωτερικά δίνουν στα αγγεία αυτά έναν πολύχρωμο, ζωγραφικό χαρακτήρα. Σε αντίθεση μάλιστα με το καλλιτεχνικό και εμπορικό ρεύμα της εποχής που ήθελε τη χάραξη κύριο και δεσμευτικό στοιχείο της διακόσμησης, τα χίασα αγγεία επιμένουν στην παραγωγή με την παραδοσιακή τεχνική του γραπτού περιγράμματος που αποδίδεται είτε με το βερνίκι της διακόσμησης και την εξαίρεση του λευκού φόντου είτε με τα επίθετα χρώματα. Η ιδιόμορφη, άψογη τεχνική και η αυστηρή πειθαρχία σε ένα καθορισμένο τυπικό, συνδυασμένη ωστόσο με την παρουσία κάποιων ζωγράφων με χάρισμα δίνουν μια μοναδικότητα στα αγγεία αυτά και τον χαρακτήρα του έργου τέχνης.

Η προτεινόμενη δημοσίευση θέλει να δώσει στη δημοσιότητα τις δέκα αυτές χίασες κύλικες, δείγμα της υψηλής αισθητικής της αρχαϊκής χιακής τέχνης αλλά και των χρηστών του Ανθεμούντος, σημειώνοντας ταυτόχρονα το στίγμα της εποχής και της περιοχής με έμφαση τις επαφές της αιγιακής Ιωνίας, με τα βόρεια παράλια του Αιγαίου.

Επιστροφή στην προηγούμενη σελίδα..

---