Enenhnta Epta - To Periodiko ths Politistikhs Prwteyoysas
Teyxos 6o


KWSTA TOMANA

To deytero Gymnasio

H ypar3h Gymnasioy sth 8essalonikh me th morfh Astikhs Sxolhs anaferetai se palia eggrafa hdh apo to 1852. Diasw8hkan malista kai ta onomata twn diey8yntwn, poy htan o Tsaparas (1852-55), o ieromonaxos Xrysan8os Ieroklhs (1855-58), o Rammos (1858-60), o Margariths Dhmitsas (1868-69), o Dhmhtrhs Maroylhs (1869-70), o Razellos (1870-72), o Dhmhtriadhs (1872-80), o Antwnhs Oikonomoy (1880-85), o Swthriadhs (1885-88), o Nikolaos Nikolaidhs (1888-89), o Iwannhs Delios (1889-92), o ierokhrykas kai metepeita Mhtropoliths Strwmnitsas Grhgorios Wrologas (1893-94), o Astriwths, o Basilhs Mystakidhs, o Basilhs Gkotziamanhs (1899-1900), o Mpoykoybalas (1900-1901), o Emmanoyhl Dayid (1901-4), o Mpoyntwnas (1904-6).

Kata toys xronoys toy enoploy Makedonikoy Agwna diey8yne to Gymnasio o filologos Pantelhs Kontogiannhs (1906-11), poy 8a 3anaer8ei epeita apo eikosi xronia sthn polh mas, to 1926, ws prwtos prytanhs toy Aristoteleioy Panepisthmioy.

Apo thn apeley8erwsh (1912) mexri to telos ths Germanikhs Katoxhs (1944) diey8ynan to Gymnasio oi 3enofwn Lampridhs, Iwannhs Nelfos, Dhmhtrios Argyropoylos, Karapateas, Maras, Kwnstantinos Mikroy kai K. Barbatsoylhs.

Kata ta teleytaia xronia toy 19oy ai., oi 3enes propagandes (twn Oynitwn, twn Boylgarwn kai Roymanwn) anepty3an megalh drash sth 8essalonikh kai s' oloklhrh thn Makedonia, gia na proselkysoyn kai Ellhnes ma8htes. Kata ta xronia ayta to Gymnasio eytyxhse na exei ka8hghtes a3ioys twn peristasewn, opws toys filologoys Lazaro Antwniadh, Dhmos8enh Xardalia, Dhmhtrh Argyropoylo, Basilh Nwth, Xrhsto Rwsidh, ton 8eologo Iwakeim Sigala, ton fysiko Dhmhtrio Xatzopoylo, ton ma8hmatiko Giwrgh Oikonomoy kai ton gymnasth Giannh Diakakh.

Kata thn eikosaetia 1920-40 dida3an sto Gymnasio oi filologoi Emmanoyhl Balagiannhs, Nikos Libadas, Iwannhs Papastayroy, Stayros Dhmoy, Iwannhs Soylas, Basilakhs Kokkinhs, Giwrgos Doymas, Barbatsoylhs, Papagiannidhs, Petros Spandwnidhs, Ladas, Kanistras, Basilhs Tatakhs, o 8eologos Lazaros Caltopoylos, oi ma8hmatikoi Mpoyzianhs kai Gkonos, oi fysikoi Leontariths kai Lekkos, oi gallikwn Dhmos8enhs Daskalopoylos kai G. Balaoyrhs, o ixnografias Nikos Kesanlhs, oi wdikhs Baggelhs Karhlias kai Giwrgos Kazantzhs kai oi gymnastes Giannhs Diakakhs kai Sabbas Roympanhs.

N' apari8mhsoyme toys ma8htes toy Gymnasioy einai adynato. 8a arkestoyme n' anaferoyme merikoys, poy oi peristaseis h h proswpikothta toys toys ekanan gnwstoys sthn polh mas kai s' oloklhrh thn Ellada.

Apo toys poly palioys, anaferoyme ton Synodh Papadhmhtrioy, Petro Papagewrgioy, 8anash Oikonomidh, Giwrgo Mwraitopoylo (ka8hghth sthn Sxolh ths Xalkhs), Grhgorh Karyph, Filwta Papagewrgioy kai Aimilio Riadh.

Apo toys neoteroys, anaferoyme ton syggrafea Mixalh Karagatsh, toys poihtes Giwrgo Bafopoylo, Baggelh Soyltanh, Takh Barbitsiwth, An8o Pwgwnith, ton moysikosyn8eth 8emh Naltsa, toys maestroys Swto Basileiadh kai Mano Koyrtelh, toys dhmosiografoys Baso Basileioy, Kwsta Dhmadh, 8anash Pepph, Takh Zafeiropoylo kai Xrhsto Lamprino, ton skitsografo Fwth Mastixiadh, ton podosfairisth toy Arews kai metepeita megalempora Niko Katrantzo, toys h8opoioys Kwsta Zaroyka, 8odwro Krita kai Kwsta Boytsa, toys kallitexnes toy Lyrikoy 8eatroy Giannh Tragano kai Takh Samarina, ton istoriko Giwrgo 8eoxaridh, toys strathgoys Giwrgo 8emelh, Kwsta Lianh kai Agamemnona Gkratsio, kai ton arximandrith hgoymeno ths Monhs Blatadwn Pagkratio Sabramh-Ibhrith (poy dolofonh8hke apo agnwstoys stis 13 Septembrioy 1976).

Apo ta 8rania toy Gymnasioy, panw sta opoia xara3an me 3yrafakia t' onoma toys, perasan pampolloi emporoi kai epixeirhmaties, poy eixan thn e3ypnada na... mh pairnoyn ta grammata.

To Gymnasio eixe gia emblhma to rhto:

«Aisxron toi dhron te menein keneon te nes8ai».

Eixe kai ton Ymno toy, poy ton egrace o X. Xristofilopoylos kai ton melopoihse o Panos Koyrtelhs :

Sto sxoleio mas aderfwmenoi «se mia enwsh idanikh»

mia genia gia panta agaphmenh 8e na kanoyme eirhnikh.

8a 'xoyme gia mono oneio mas mia elpida panta ierh,

na an8hsei epi twn hmerwn mas perasmenh do3a lamperh.

To labaro mas chla 8a kymatizei do3asmeno,

giati sto swma mas kyla aima progonwn 3akoysmenwn.

Mia kryfh elpida panta lampei sthn neanikh mas thn kardia,

n' anthxhsoyne boyna kai kampoi apo do3a ki apo leyteria.

Sto sxoleio mas aderfwmenoi as fwna3oyme oloi me kardia,

me fwnh glykia kai timhmenh : Zhtw h Ellada mas, paidia.

To Deytero Gymnasio metafer8hke to 1943 apo to ktirio sthn gwnia Egnatias me Kwnstantinoy Palaiologoy sta nea ktiria ths odoy Iktinoy.

Menoyme omws me mian aporia : giati to Gymnasio ayto, poy thn istoria toy 8' afhgh8oyme amesws parakatw, onomasthke Deytero, enw onomasthke Prwto to Gymnasio poy idry8hke to 1916 kai egkatasta8hke sto arxontiko ths odoy Basilews Gewrgioy;

H istoria toy Deyteroy Gymnasioy

Symfwna me ta osa anaferoyn se keimena toys oi Petros Papagewrgioy, Xatzhiwannoy kai Mwraitopoylos, kata tis arxes toy dekatoy enatoy aiwna leitoyrgoyse sthn synoikia toy Agioy Nikolaoy ena sxoleio, poy to 1835 metafer8hke sthn odo Stefanoy Tatth, ekei poy einai shmera h Filoptwxos Adelfoths Kyriwn. To 1850 to sxoleio metastegasthke sto megalo spiti toy Episkopoy Kozanhs Beniamin Karypogloy, sthn diastayrwsh ths palias odoy Aristoteloys me thn odo Ioylianoy. Sto ktirio ayto 8a leitoyrghsei to 1868 to Gymnasio, me gymnasiarxh ton Ellhna apo thn Oxrida Margarith Dhmitsa. Ton Dhmitsa diadexthke sthn diey8ynsh toy Gymnasioy o Dhmhtrhs Maroylhs, me synergates ton Razello, ton Tsikopoylo kai ton Xarish Papamarkoy (metepeita diey8ynth toy Didaskaleioy Arrenwn 8essalonikhs).

To 1873 to Gymnasio anagnwristhke apo to Basileion ths Ellados ws isotimo me ta «en Elladi leitoyrgoynta». To ktirio, poy stegase to Gymnasio, sthn odo Egnatia, to ektise o arxitektonas-mhxanikos Kokkinakhs me dapanes toy trapezith Andrea Syggroy se oikopedo poy paraxwrhse dwrean o ploysios emporos Giakoymakhs Rogkoths. Ta egkainia toy kainoyrioy ktirioy eginan stis 6 Septembrioy 1893, alla epeita apo ton Ellhnotoyrkiko polemo toy 1897, gia logoys asfaleias ma8htwn kai didaskontwn, ta ma8hmata ginontan se ktirio ths shmerinhs odoy Mhtropolews, ekei poy stegazotan epeita kai mexri to 1956 to Xariseio Ghrokomeio.

Epistrofh sthn prohgoymenh selida..


footer_11.gif - 10896,0 K