Οικονομικός Ταχυδρόμος, 11 Μαΐου 1995, σελ. 28

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ πλεονέκτημα του Ελληνισμού είναι οι άνθρωποι! Και δύναμη του Ελληνισμού είναι οι εγκατεσπαρμένες κοινότητες των Ελλήνων σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Τα τελευταία χρόνια, και με πιθανή αφορμή την αφύπνιση που δημιούργησε στον Ελληνισμό της Διασποράς η «κινητικότητα» σε όλα τα εθνικά μέτωπα της Ελλάδας, οι κίνδυνοι που την περιζώνουν και οι ευκαιρίες που της παρουσάζονται, οι Έλληνες της Διασποράς άρχισαν να βλέπουν την Ελλάδα με «διαφορετικό μάτι» απ' ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. Το ζητούμενο είναι να αρχίσει να τους βλέπει και η Ελλάδα διαφορετικά.

Επί πολλές δεκαετίες η στάση της Διασποράς απέναντι στη Γενέτειρα εξαντλείτο στο πανίσχυρο και πανάρχαιο εκείνο σύνδρομο του Οδυσσέα - την νοσταλγία! Για εκατομμύρια ξενιτεμένους Έλληνες η Ελλάδα δεν ήταν άλλο από μια τεράστια πληγή νοσταλγίας: την ονειρεονταν αλλά δεν ήλπιζαν ότι θα μπορούσαν να την βοηθήσουν ουσιαστικά. Σχεδίαζαν την προσωπική ή οικογενειακή τους επιστροφή - όχι την προσωπική τους συνεισφορά σαν κοινότητα.

Όχι πως οι ίδιοι δεν ήθελαν να βοηθήσουν συλλογικά και οργανωμένα την πατρίδα τους, αλλά η Ελλάδα δεν του ενεθάρρυνε, ούτε τους άφηνε να τρέφουν τέτοιες φιλοδοξίες. Σε κρίσιμες στιγμές, βέβαια, πάντα ζητούσε βοήθεια από τα ξενιτεμένα παιδιά της. Κι εκείνα πάντα της την προσέφεραν πρόθυμα, αγόγγυστα και αφειδώλευτα. Αλλά αμέσως μετά τα ξέχναγε, παρασυρμένη στην καθημερινή της ρουτίνα, βυθισμένη στις δικές της έννοιες, πολύ μικρές για να χωρέσουν τν λαχτάρα εκατομυρρίων Ελλήνων της Διασποράς που έχουν εξιδανικεύσει την Ελλάδα στα μυαλά και στις ψυχές τους - κι έτσι εξιδανικευμένη ήθελαν να την κρατήσουν. Ο νόστος γινόταν ξανά προσωπική υπόθεση των ξενιτεμένων.

Αυτή τη φορά, όμως, οι κινητοποιήσεις του εκτός Ελλάδας Ελληνισμού άφησαν κάτι πίσω τους: Μια «κεφαλαιοποίηση» πείρας, μια ανάγκη μόνιμης επικοινωνίας και συνεχούς βοήθειας προς την Ελλάδα. Όχι μόνο σε κρίσιμες στιγμές...

Άλλαξε η στάση της Διασποράς απέναντι στην Ελλάδα. Γεννήθηκαν δθνάμεις που επιθυμούν να αξιοποιήσουν το ανθρώπινο δυναμικό του Ελληνισμού σε ολόκληρη τη Γη, και σε καθημερινή βάση, όχι μόνο όταν οι διάφοροι «Αννίβες» βρίσκονται πλέον «πρό των πυλών»... Κι απ'ό,τι φαίνεται κάτι δείχνει να αλλάζει ακ ιστη στάση της επίσημης Ελλάδας, που αρχίζει να βλέπει τα ξενιτεμένα παιδιά της ως πηγή συνεχούς δύναμης, όχι ως μια συναλλαγματοφόρο αγελάδα στο ισοζύγιο των «αδήλων πόρων» της.

Τεράστια σημασία έπαιξε γι' αυτή την αλλαγή νοοτροπίας ένθεν και κακείθεν η σύγχρονη τεχνολογική επανάσταση στις επικοινωνίες. Μόλις ως τις αρχές της δεκαετίας του '60, το ταξίδι από την Ελλάδα στις ΗΠΑ κρατούσε 20 μέρες με το πλοίο (40 μέρες πήγαινε-έλα) κι ήταν ταξίδι ζωής! Όποιος έφευγε, γνώριξε ότι θα αργούσε πολύ να επιστρέψει, γνώριξε ότι μπορούσε κάλλιστα να μην επιστρέψει ποτέ. Σήμερα η απόσταση Αθήνας - Νέας Υόρκης είναι οκτώμισι ώρες, όση περίπου και η απόσταση Αθήνας - Καβάλας...

Η σύγχρονη επικοινωνία επίσης, εκμηδένισε τις αποστάσεις. Σήμερα επιχειρηματίες και επιστήμονες στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ μπορούν να συνεργάζονται καυημερινά, να αποστέλλουν έγγραφα στιγμιαία, να ανταλλάσσουν πληροφορίες και μηνύματα συνεχώς, 24 ώρες το 24ωρο, μέσα από ηλεκτρονικά δίκτυα.

Όταν οι αποστάσεις εκμηδενίστηκαν, κατέρρευσε κι ένα απαγορευτικό εμπόδιο (ή ένα εξαιρετικά βολικό πρόσχημα)ου απέτρεπε τη συνεχή επικοινωνία της Ελλάδας με τη Διασπορά.

Δύο κομβικές εξελίξεις λοιπόν, η αναταραχή στα Βαλκάνια, που έφερε την Ελλάδα στο επίκεντρο της διεθνούς ειδησεογραφίας, και η εκμηδένιση των αποστάσεων που επέφερε η σύγχρονη τεχνολογία (μετρέποντας την υφήλιο σε «παγκόσμιο χωριό») δημιούργησαν την Ανάγκη αλλά και τη Δυνατότητα συνεχούς επικοινωνίας Εθνικού Κέντρου - Διασποράς, και την Ευκαιρία να χρησιμοποιήσει η Ελλάδα, για πρώτη φορά, το δυναμικό του Παγκόσμιου Ελληνισμού ως οργανωμένη δύναμη στήριξης, έναντι των απειλών που την περιζώνουν, αλλά και των ευκαιριών που της παρουσιάζονται.

Αυτή η νέα αντιμετώπιση ήταν αναπόφευκτο να αρχίσει από τα μεγάλα πανεπιστημιακά κέντρα του εξωτερικού - και κυρίως των ΗΠΑ - με την επίσημη Ελλάδα να μην κωφεει αυτή τη φορά.

Κάπως έτσι γεννήθηκε και το Ινστιτούτο Ελληνικού Δυναμικού (ΙΕΔ ή Hellenic Resources Institute - HRI) στη Μασσαχουσέττη.

Μια ομάδα νέων Ελλήνων επιστημόνων

ΟΠΩΣ διαβάζουμε στην καλαίσθητη μπροσούρα του ΙΕΔ στα ελληνικά, πρόκειται για «...έναν οργανισμό που ιδρύθηκε από μια ομάδα νέων Ελλήνων επιστημόνων... Πάνω από έξι εκατομμύρια Έλληνες ζουν έξω απο την Ελλάδα. Οι Έλληνες θεωρούνται η τρίτη πιο επιτυχημένη εθνότητα στον κόσμο όσον αφορά στην ακαδημαϊκή, επιχειρηματική, πολιτική και καλλιτεχνική τους δραστηριότητα. Ως αναγνωρισμένες προσωπικότητες διεθνούς κύρους, διάσημοιο επιστήμονες και ερευνητές, καθηγητές των καλύτερων Πανεπιστημίων, άνθρωποι του πνευματικού κόσμου, επιχειρηματίες και φοιτητές, έχουν καθημερινή επαφή με κέντρα πληφοφόρησης, υψηλής τεχνολογίας, εξειδικευμένων γνώσεων και λήψης αποφάσεων. Συνεπώς οι γνώσεις και οι ικανότητές τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη χάραξη πολιτικής και στη λήψη αποφάσεων, πάνω σε θέματα που απασχολούν την ελληνική κοινωνία, όπως η οικονομία, η παιδεία, η υγεία, η εξωτερική πολιτική κ.ο.κ....».

Ο ΙΕΔ (HRI), αυτό ακριβώς το ανθρώπινο δυναμικό προσπαθεί να φέρει σε μόνιμη και συνεχή επαφή με την Ελλάδα. Το ότι δημιουργήθηκε από μιαν ομάδα νέων Ελλήνων επιστημόνων είναι μια πρόσθετη εγγύηση επιτυχίας. Διότι η ηλικία τους εγγυάται ότι δεν φέρουν προσλαμβάνουσες παραστάσεις από τον διπολικό κόσμο, έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια, ότι βλέπουν το μέλλον, δεν προσβλέπουν στην υστεροφημία τους, κι ότι έχουν τις σύγχρονες εκείνες γνώσεις, χωρίς τις οποίες κανένα έθνος δεν μπορεί σήμερα να είναι «ανταγωνιστικό»

Τι λένε Δουκάκης - Στερνς

ΤΙ ακριβώς είναι το Ινστιτούτο Ελληνικού Δυναμικού (ΙΕΔ) ή Hellenic Resources Institute (HRI);

Όπως αναφέρει ο ομογενής, πρώην προεδρικός υποψήφιος των ΗΠΑ και πρώην κυβερνήτης της Μασσαχουσέτης, Μιχάλης Δουκάκης:

«Σε μια περίοδο ιστορικών προκλήσεων για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιφέρειά της, το Hellenic Resources Institute προσπαθεί να φέρει την πείρα και νέες ιδέες εξαίρετων Ελλήνων επιστημόνων και επαγγελματιών που ζούνε στο εξωτερικό, στην υπηρεσία της ελληνικής πολιτικής. Στόχος του Ινστιτούτου είναι να δημιουργήσει ένα δίαυλο επικοιωνίας ανάμεσα στην Ελληνική Διασπορά και την Πατρίδα, για να βοηθηθεί η Ελλάδα να αντιμετωπίσει τα προβήματα που την αφορούν με μια παγκόσμια οπτική, και να βελτιώσει την εικόνα της στο έξω κόσμο...»

Εξάλλου, ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Monteagle Stearns αναφέρει τα εξής για το νεοπαγές αυτό Ίδρυμα:

«Το Hellenic Resources Institute κινητοποιεί τα μυαλά και την ενέργεια μιας εξαιρετικά ταλαντούχου ομάδας νέων Ελλήων του εξωτερικού, για να επιρρεαστεί θετικά η ελληνική πολιτική. Οργανώνεται σε βάση που δεν έχει καμμιαν απολύτως σχέση με κόμματα. Στόχος του Ινστιτούτου είναι να διευρύνει τη συμμετοχή της Ελλάδας στην οικονομική πρόοδο και την πολιτική αρμονία στην γεωγραφικήτης περιφέρεια, αλλά και πέραν αυτής. Πρέπει να υποστηριχθεί από όλους όσοι πιστεύουν - όπως πιστεύω και εγώ - ότι τα ταλέντα τέτοιων νέων Ελλήνων είναι απολύτως απαραίτητα σ'έναν κόσμο που βγαίνει από τον Ψύχρο Πόλεμο και έχει χάσει τον προσανατολισμό του.»

Οι ίδιοι οι οργανωτές περιγράφουν τους στόχους του Ιδρύματός τους ως εξής: «Σκοπός του Hellenic Resources Institute είναι να δημιουργήσει ένα δεσμό ανάμεσα στους θεσμούς άρθρωσης πολιτικής στην Ελλάδα και στους πανεπιστημιακούς, επαγγελματίες, επιχειρηματίες και επιστήμονες της Ελληνικής Διασποράς και της διεθνούς κοινότητας».

Τη Διοίκηση (Executive Body) του Ιδρύματος αποτελούν οί: Δ. Αναγνωστόπουλος, Δ. Αρχοντίδης, Μ. Χαραλάμπους, Ν. Κόβας, Κ. Δελλαρόκας, Α. Δρούζα, Δ. Κερίδης, Α. Κουρής, Σ. Κυριακόπουλος, Α. Μουστάκας, Σ. Νικολαΐδου-Πανέρα, Δ. Πανέρας, Ν. Πατσής, Ν. Σταθόπουλος και Τ. Βαρβιτσιώτης. Επίσης υπάρχει Συμβουλευτική Επιτροπή (Advisory Assembly) 17 μελών, ενώ Διευθύνοντες Σύμβουλοι (Trustees) του Ιδρύματος είναι ο πρώην κυβερνήτης και προεδρικός υποψήφιος των ΗΠΑ Μιχάλης Δουκάκης, καθώς και ο τέως πρέσβης Μόντηγκλ Στερνς.

Μη γραφειοκρατική Οργάνωση

ΣΤΟ σχεδιασμό του Ιδρύματος υπάρχει η προσφορά τριών υπηρεσιών:

• Η δημιουργία γραμμών επικοινωνίας ανάμεσα στους Έλληνες της Διασποράς και όσους χαράσσουν την πολιτική στην Ελλάδα.
• Καλλιέργεια σχέσεων και επαφών ανάμεσα στα ελληνικά κέντρα λήψης αποφάσεων και διεθνείς ειδικούς σε κάθε τομέα πολιτικής.
• Προσφορά πληροφοριών και διεθνούς πείρας προς όσους χαράσσουν την πολιτική στην Ελλάδα.

Στις παραπάνω γενικές κατευθύνσεις αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες από την Διοίκηση του Ιδρύματος - πρωτοβουλίες που ανατίθενται σε αυτόνομες επιτροπές (HRG's - Hellenic Resource Groups), που συγκροτούνται για να φέρουν σε πέρας ένα συγκεκριμένο έργο (project) και αποτελούνται από ειδικούς διαφορετικών επιστημονικών τομέων με στόχο να ερευνήσουν κάποιο ζήτημα και να υποβάλουν προτάσεις. Η λειτουργία των HRG's στόχο έχει να ελαχιστοποιήσει τη γραφειοκρατική λειτουργία και το κόστος της, καθώς και να μεγιστοποιήσει την προσφορά του διθέσιμου ανθρώπινου δυναμικού. Είναι μια μορφή λειτουργίας που προσανατολίζεται στην παραγωγή έργου (project oriented) και όχι στη «γραφειοκρατική γιγάντωση»

Δραστηριότητες του ΙΕΔ

ΟΙ τρεις συγκεριμένες πρωτοβουλίες που ήδη προγραμματίζονται από το Ινστιτούτο έχουν ως εξής:

• Η έκδοση τριμηνιαίου περιοδικού με ονομασία Emphasis, το οποίο θα διατίθεται με συνδρομές κυρίως αλλά και με άλλους τρόπους. Το Emphasis θα προβάλλει προβληματισμό και πληροφόρηση για ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος και θα εδρεύει στο Cambridge της Μασσαχουσέττης και στην Αθήνα. Διεύθυνση του Emphasis Hellenic Resource Institute, R.O. Box 380912, Cambridge, MA 02238, ενώ όσοι έχουν πρόσβαση στο INTERNET μπορούν να μπουν στο Emphasis Homepage sto: http://www.hri.org/emphasis. [*]
• Η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού δικτύου που θα λειτουργεί στα πλαίσια του ΙΝΤΕΡΝΕΤ, με την ονομασία HR-Net, απευθείας συνδεδεμένου με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών καθώς και με το υπουργείο Παιδείας, ενώ τερματικά συνδεδεμένα με το HR-Net θα βρίσκονται μέσα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, καθώς και στην ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον. Δημιουργοί του HR-Net είναι δύο μέλη της διοίκησης του Ιδρύματος οι κ. κ. Δημήτρης Πανέρας και Νικόλαος Πατσής. Στόχος του HR-Net είναι να προσφέρει άμεση πρόσβαση στις πληροφορίες από την Ελλάδα και πάνω σε ελληνικού ενδιαφέροντος ζητήματα από το εξωτερικό. Επίσης, να αξιοποιήσει τη σύγχρονη τεχνολογία για να διευκολύνει την επικοινωνία οργανώσεων που δρουν υποστηρικτικά προς τα ελληνικά συμφέροντα. Διεύθυνση του HR-Net είναι Nicolaow Patsis or Demetrios Paneras at the Hellenic Resources Isntitute, P.O. Box 380912, Cambridge, MA 02238.
• Ένα πρόγραμμα επικέψεων (HRI Visits) διακεκριμένων προσωπικοτήτων από την Ελλάδα, για να ενισχυθούν οι σχέσεις όσων συμβάλλουν στη χάραξη της ελληνικής πολιτικής με τη διεθνή κοινότητα, με την ελληνική Διασπορά, καθώς και μέ ειδικούς σε θέματα που αφορούν την Ελλάδα, στην Ουάσιγκτον, τη Νεα Υόρκη και τη Βοστώνη. Υπεύθυνοι για το πρόγραμμα αυτό είναι οι Δημήτρης Κερίδης και Θωμάς Βαρβιτσιώτης, μέλη της διοίκησης του ιδρύματος. Η Διεύθυνση του προγράμματος αυτού είναι ίδια, όπως ανωτέρω, με αναφορά στα ονόματα των υπευθύνων και στο πρόγραμμα HRI-Visits.

Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος το ΙΕΔ σε συνεργασία με την Αμερικανική Πρεσβεία στην Αθήνα οργάνωσε τον περασμένο Νοέμβριο δεκαήμερη επίσκεψη τριών Ελλήνων βουλευτών στις ΗΠΑ. Προκειται για τους Θεόδωρο Στάθη (ΠΑΣΟΚ), Κώστα Καραμανλή (Ν.Δ.), Κώστα Χτζηδημητρίου (Πολιτική Άνοιξη) ενώ συμμετείχε και ο κ. Αναστάσιος Τρίκκας (Συνασπισμός). Το πρόγραμμα της επίσκεψης με κεντρικό θέμα «Ασφάλεια και Συνεργασία στα Βαλκάνια» περιελάμβανε κύκλο σεμιναρίων στα Πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Ταφτς, με συμμετοχή διεθνούς φήμης καθηγητών και ειδικών, ενώ πραγματοποιήθηκε σειρά σημαντικών συναντήσεων στην Ουάσιγκτον με μέλη της Γερουσίας και του Κογκρέσσου.

Για περισσότερες πληροφορίες στην Ελλάδα για τις εν γένει δραστηριότητες του ΙΕΔ, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθυνθούν στους:

Παύλο Γερουλάνο
Λυκείου 10
Αθήνα 10674
Τηλ./Fax 72.43.734

Μαρίνα Παπατσώνη
Ρόδων 12 Αγ. Παρασκευή
Αθήνα 15341
Τηλ. 65.31.775

Για πληροφορίες στις ΗΠΑ η διεύθνση είναι:

Hellenic Resources Institute
P.O. Box 380912
Cambridge, Massachusetts 02238 USA
Tel/Fax: +1(617)725-3445 [*]
email: info@hri.org [*]

Ανυπολόγιστης σημασίας

ΔΥΟ καταλυτικές εξελίζεις - η βαλκανική κρίση και η αναζωπύρωση των εθνικισμών γύρω από την Ελλάδα, καθώς και η διαρκής τεχνολογική επανάσταση στο χώρο των επικοινωνιών - «γέννησαν» το Ινστιτούτο Ελληνικού Δυναμικού στις ΗΠΑ. Μια όντως ελπιδοφόρα πρωτοβουλία αρκεί...

Αρκεί να λειτουργήσει πράγματι ως «γέφυρα διπλής κατεύθυνσης» προβληματισμού και ιδεών από και προς την ελλάδα. Διότι όσο απαραίτητο είναι να έλθουν σε επαφή τα ελληνικά κέντρα αποφάσεων με τις νέες ιδέες και τις νέες πραγματικότητες του σύγχρονου κόσμου, άλλο τόσο απαραίτητο είναι να μη γίνει αυτή η εισαγωγή ιδεών πρόσχημα για τη χειραγώγηση της Ελλάδας, ή για την άκριτη μεταφορά - μετεμφύτευση «προτοτύπων».

Το μείζον πολιτιστικό «ζητούμενο» για τη σύγχρονη Ελλάδα είναι να αναπτυχθεί μια σύγχρονη ελληνική οπτική για τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε - και σ' αυτό η προσφορά του ΙΕΔ μπορεί να είναι όντως ανυπολόγιστη. Φθάνει να μην προσπαθήσει να «πείσει» τους Έλληνες να βλέπουν τον εαυτό τους και το ρόλο τους με μάτια κάποιων άλλων. Γιατί όσο γελοίο είναι να προσπθούμε να πείσουμε τους Αμερικανούς να βλέπουν τις βαλκανικές εξελίξεις με τα μάτια των Ελλήνων, άλλο τόσο γελοίο είναι να προσπαθούμε εμείς να αντιμετωπίσουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας με μάτια άλλων.

Άλλωστε, η επικοινωνία αρχίζει από τη στιγμή που καθένας μπορεί να εξηγήσει στον άλλο την ιδιαίτερη δική του οπτική. Όταν δεν θεωρούμε τον υπόλοιπο κόσμο ικανό «να μας καταλάβει» τότε ΔΕΝ υπάρχει επικοινωνία. Κι όταν πιθηκίζουμε την «οπτική» κάποιων άλλων τότε δεν έχει νόημα η επικοινωνία...

Η πρωτοβουλία του ΙΕΔ ελπίζουμε ότι θα ξεπεράσει αυτό το δίλημμα και θα επιβεβαιώσει τον αληθινό εθνικό - επικοινωνιακό χαρακτήρα της, σε μια συγκυρία που η Ελλάδα έχει ζωτική ανάγκη να «επικοινωνήσει» με τους γύρω τους, σε έναν κόσμο αληθινά «επικοινωνιακό».