Χαρακτήρες 8-bit

Για παραπάνω πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε το ISO.8859-1.FAQ και μπορείτε να δείτε τους πλήρεις πίνακες αντιστοιχιών κωδικών και χαρακτήρων για τα ελληνικά και τις δυτικοευρωπαϊκές γλώσσες

Πώς κάνουμε το τερματικό μας να δείξει ελληνικά

1. Γραμματοσειρές Hrnet. Πρόκειται για μια πλήρη συλλογή γραμματοσειρών που έφτιαξε μια ομάδα του HR-net. Είναι ιδανική για χρήση με Mosaic, Netscape και περιλαμβάνει χαρακτήρες μεταβλητού και σταθερού πλάτους, πλαγιαστούς και μη. Υπάρχουν εκδόσεις για αναλύσεις οθόνης 75 dpi και 100 dpi (dots per inch, σημεία ανά ίντσα). Το HR-Net δίνει πλήρεις οδηγίες εγκατάστασης και χρήσης.

   ---

   Το HR-Net ευχαριστεί τον Άγγελο Χαρίτση για τη βοήθειά του στη δημιουργία των γραμματοσειρών.

   ---

2. greekXfonts Ελλειπής συλλογή γραμματοσειρών, αλλά καλής ποιότητας. Επειδή λείπουν πολλά μεγέθη, δεν είναι πολύ ωραία για χρήση με Mosaic, Netscape κ.λ.π. αλλά για σύνταξη/διόρθωση είναι μια χαρά. Οι δημιουργοί αυτών των σειρών έφτιαξαν το gterm, μια ελληνική έκδοση του xterm, αλλά υπάρχουν διάφορα προβλήματα, όπως διαρροές μνήμης κλπ. Παρακάτω γίνεται αναφορά στο rxvt, που είναι μάλλον καλύτερη λύση.
3. postscript fonts Αυτά είναι μια πλήρης συλλογή ελληνικών για X-11 και postscript, φτιαγμένη από τον Άγγελο Χαρίτση Το πακέτο περιλαμβάνει οδηγίες εγκατάστασης. Αν δεν είστε έμπειροι σε τέτοια θέματα, διαβάστε όμως τις γενικές οδηγίες εγκατάστασης Το τμήμα που αφορά τα X-windows, εγκαθίσταται με τον ίδιο τρόπο όπως και οι άλλες ελληνικές γραμματοσειρές. Οι σειρές postscript, είναι κατάλληλες για πολλά πράγματα. Μια μεγάλη πρακτική χρησιμότητά τους είναι η δυνατότητα να τυπωθούν ελληνικές σελίδες HTML. Αυτό έχει ήδη γίνει αν και με μερικά ελαττώματα.
4. Γραμματοσειρές από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Περιλαμβάνονται γραμματοσειρές σταθερού πλάτους καθώς και Helvetica και Courier, μεγέθους από 12 έως 18. Κοιτάξτε το README του Παναγιώτη Χριστιά. Η πηγή βρίσκεται στην Ελλάδα.

Οι παραπάνω συλλογές γραμματοσειρών μπορούν να εγκατασταθούν στο σύστημά σας αν ακολουθήσετε τις γενικές οδηγίες εγκατάστασης γραμματοσειρών σε X-windows.

Αφού εγκαταστήσετε ελληνικές γραμματοσειρές οποιοδήποτε πρόγραμμα που τρέχει κάτω από X, θα πρέπει να μπορεί να δείχνει ελληνικά (υπό τον όρο ότι μπορεί να δείχνει χαρακτήρες 8-bit) με τους ακόλουθους 2 τρόπους:

1. Περνώντας μια παράμετρο της μορφής " -fn ή -font sc-elot14 " από τη γραμμή εντολής
2. Βάζοντας σε ένα resource file (π.χ. netscape.rsrc) γραμμές όπως : *documentFonts.latin1.fixed*family: hrtt κλπ. και μετά δίνοντας: xrdb -merge netscape.rsrc. Όταν ξανατρέξετε το εν λόγω πρόγραμμα (Netscape για το παραπάνω παράδειγμα) θα χρησιμοποιήσει ότι resources δηλώσατε, άρα και ελληνικά. Αν θέλετε αυτό να γίνεται κάθε φορά, θα πρέπει να βάλετε την εντολή xrdb -merge netscape.rsrc στο .xinitrc. Αν είστε superuser, μπορείτε να βάλετε το resource file στο directory app-defaults.

Πιθανά προβλήματα

• Remote font server. Αν η εντολή xset fp+ δίνει μηνύματα όπως "parameter out of range" και "opcodes of failed request" και αν δεν έχετε κάνει κανένα λάθος στην πληκτρολόγηση του pathname ούτε στα δικαιώματα χρήσης (permissions) των αρχείων, αυτό σημαίνει κατά πάσα πιθανότητα ότι οι γραμματοσειρές φορτώνονται στο τερματικό σας από κάποιο άλλο μηχάνημα (font server). Παραλλαγές αυτής της κατάστασης είναι προβλήματα που δημιουργεί η χρήση AFS, remote login και NIS καθώς και ορισμένα ειδικά προβλήματα με το xterminal και αλληλεπιδράσεις του xdm και παλιών εκδόσεων του netscape. Για λύσεις και γενική βοήθεια δείτε το remote font servers και λοιπά .
• Andrew file system . Αν το σύστημά σας χρησιμοποιεί το κατανεμημένο σύστημα διαχείρισης αρχείων AFS (Andrew file system), τότε πρέπει εκτός από τα κλασσικά δικαιώματα πρόσβασης (ugo-rwx) να ορίσετε και τα ειδικά δικαιώματα για το AFS. Για να ολοκληρωθεί η εγκατάσταση των γραμματοσειρών πρέπει κάποιος τρίτος (ο X server στην περίπτωση αυτή) να έχει δικαίωμα πρόσβασης στα αρχεία των γραμματοσειρών, δηλαδή να έχει οριστεί δικαίωμα "list" και "read" για το καθένα. Αυτό γίνεται με την εντολή

  fs sa <grfonts> system:anyuser rl
  

  όπου αντί για <grfonts> θα βάλετε το όνομα του directory που περιέχει τις γραμματοσειρές (χωρίς τα <>).
• Openwindows systems . Τα παλιότερα συστήματα της Sun, δε χρησιμοποιούν τα σημερινά πρότυπα για τη χρήση γραμματοσειρών και για αυτό χρειάζεστε οδηγίες για openwindows

Πως γράφουμε ελληνικά (editing)

• Αν χρησιμοποιείτε emacs, το emacs greek-mode τού Σαράντου Καπιδάκη ορίζει ένα 'greek-mode' το οποίο ενεργοποιείται/απενεργοποιείται όταν πατήσετε "ESC-G". Το greek-mode.el δε δουλεύει με τον XEmacs. Το XEmacs δεν είναι το emacs στα X11, αλλά άλλο ανεξάρτητο πρόγραμμα. Δείτε στο xemacs greek mode για οδηγίες. Το greek-mode.el κατά κάποιο τρόπο δουλεύει είτε βλέπετε είτε όχι ελληνικά, μια και απλώς στέλνει ακολουθίες 8-bit. Για να δείτε ελληνικά μην ξεχάσετε να πείτε standard-display-european το οποίο γενικά επιτρέπει να βλέπετε χαρακτήρες 8-bit, είτε γαλλικών είτε σκανδιναυικών γλωσσών κ.ο.κ.. Διαφορετικά θα βλέπετε μια σειρά ακολουθιών όπως \345\374 κλπ. Η πηγή είναι στην Κρήτη.

  Η τελευταία έκδοση αυτού του πακέτου βρίσκεται στο greek-mode.el , και υποστηρίζει την έκδοση 19.34 του emacs. Αν βάλετε την επόμενη γραμμή στο .emacs, θα φορτώνετε αυτόματα το greek-mode.el. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι ενεργοποιημένο, οπότε ουσιαστικά δε χάνετε τίποτα με αυτό (εκτός από κάποια αρχική καθυστέρηση).

   (load "/yourpath/greek-mode" nil t) 
  

  Εάν τρέχετε το emacs σε δικό του παράθυρο, (και όχι πχ. μέσα από rxvt ή xterm), μπορείτε να βάλετε κώδικα σαν τον παρακάτω στο αρχείο .emacs ο οποίος βάζει τα ελληνικά στο μενού των fonts του emacs. Πιέζετε, αριστερό κουμπί ποντικιού και Control ταυτόχρονα, και θα δείτε τα ελληνικά σαν επιλογή. Αυτό είναι επίσης διαφανές στο χρήστη, και σημαίνει ότι δε χρειάζεται να έχετε διαφορετικό παράθυρο για ελληνικά και μη ελληνικά.

   ;;; Include greek fonts for Ctrl+Right-Mouse-Button
  (setq x-fixed-font-alist
    '("Font menu"
      ("Misc"
       ;; default fonts
       ("fixed" "fixed")
       ("Unreadable" "nil2")
       ("Tiny" "5x7")
       ("Small" "6x10")
       ("Medium" "7x13")
       ("Large" "9x15")
       ("Huge" "10x20")
      )
      ("Greek"
       ;;  greek fonts
       ("Greek Large" "g9x15")
       ("Greek Huge" "gallant.gr.elot.19")
      )
     )       
  )
  
  

  Αυτός είναι κώδικας ο οποίος μπορεί να προσαρμοστεί με προφανή τρόπο στις γραμματοσειρές που έχετε εγκαταστήσει.

  XEmacs

  Αν χρησιμοποιείτε τον XEmacs, βάλετε την ακόλουθη γραμμή στο greek-mode.el μετά από την (provide 'greek-mode) (πού είναι κάπου στην αρχή.)

  (defvar standard-display-table nil "")
  

  Επειδή αυτή η γραμμή κάνει το greek-mode.el ασύμβατο με το emacs, φτιάξτε ένα xgreek-mode.el με τη γραμμή αυτή για χρήση με τον XEmacs, και κρατείστε το αρχικό greek-mode.el για τον απλό emacs.
• Υπάρχει vi με ελληνικά, για το οποίο δεν υπάρχουν sources, μια και τα δικαιώματα τα έχει κάποια εταιρεία, (ATT ίσως;) . Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείτε να το τρέξετε όπου θέλετε, αλλά μόνο σε μηχανήματα για τα οποία διατίθεται ήδη. Η σελίδα οδηγιών βρίσκεται στο The man page is at viH.1 man page και το εκτελέσιμο πρόγραμμα για κάθε μηχάνημα στα SunOS 4.1 , OSF , Convex , HP , linux .
• Μια πολύ καλή έκδοση του δημοφιλούς vi για ελληνόγλωσσους χρήστες είναι ο viH του Ανδρέα Μοσχοβού, ο οποίος βασίζεται στον vim . Προσφέρονται τόσο ο κώδικας όσο και εκτελέσιμα αρχεία για μια σειρά συστημάτων UNIX. Παρά τη συνωνυμία με τον προηγούμενο viH, δεν είναι το ίδιο πράγμα.
• ELVIS Ο elvis επίσης μπορεί να επεξεργαστεί ελληνικά. Δεν έχουμε λεπτομέρειες δυστυχώς.
• rxvt.210 με ελληνικά . Μπορείτε να πείτε π.χ.

   grep 'Γιώργος' παράδειγμα.κείμενο 

  αν τρέχετε rxvt , ένα πρόγραμμα που αντικαθιστά το xterm, χωρίς διαρροές μνήμης και στο οποίο γράφετε ελληνικά αν δώσετε, συνήθως, δεξί-ALT (ορίζεται μέσω του Xmodmap). Δεν έχει Tektronix emulation όπως το xterm. Η πηγή βρίσκεται στην Αγγλία.
• xterm X-resources Μπορείτε να βάλετε τα παρακάτω στο .Xdefaults ή κάποιο ανάλογο αρχείο. Αυτό θα σας φτιάξει το μενού γραμματοσειρών του xterm, το οποίο βρίσκετε με CTRL+δεξί κουμπί ποντικιού.

  
  *fontMenu.Label:  VT Fonts
  *fontMenu*fontdefault*Label:    Default
  *fontMenu*font1*Label: g9x15
  VT100*font1: g9x15
  *fontMenu*font2*Label:  gallant.gr.elot.19
  *VT100*font2:  gallant.gr.elot.19
  *fontMenu*font3*Label: screen.gr.elot.14
  *VT100*font3: screen.gr.elot.14
  *fontMenu*font4*Label: courier.gr.elot.16
  *VT100*font4: courier.gr.elot.16
  *fontMenu*font5*Label:  9x15
  *VT100*font5:           9x15
  *fontMenu*font6*Label:  10x20
  *VT100*font6:           10x20
  *fontMenu*fontescape*Label:     Escape Sequence
  *fontMenu*fontsel*Label: Selection
  *Title: ellhniko"
  
  

  Κι εδώ φυσικά, μπορείτε να το προσαρμόσετε στις απαιτήσεις σας. Μη ξεχνάτε ότι το xterm μπορεί να έχει ως 6 επιλογές με αυτόν το μηχανισμό.

Ελληνικά ονόματα αρχείων και ευρετηρίων

Πως τυπώνουμε ελληνικά

• Ένας εύκολος τρόπος είναι με το a2ps Μετατρέπει το κείμενο σε αρχείο τύπου postscript (συμπεριλαμβάνοντας τις γραμματοσειρές) το οποίο μετά τυπώνετε ως συνήθως. Η πηγή του βρίσκεται στην Κρήτη.
• ENSCRIPT Από τον Μανώλη Λουράκη έρχεται το GNU ENSCRIPT . Δοκιμάστε το.
• Ένας πιο δύσκολος τρόπος είναι να περάσετε από TeX/LaTex.
• Πώς τυπώνουμε ελληνικές σελίδες HTML, π.χ. από το netscape; Πρώτα πρέπει να έχετε εγκαταστήσει ελληνικές γραμματοσειρές postscript . Κατόπιν, η ιδέα είναι να κάνετε File|Save as Postscript| από το netscape τη σελίδα που σας ενδιαφέρει. Το επόμενο στάδιο είναι να αλλάξετε τις αρχικές δηλώσεις του κώδικα postscript που παρήγαγε το netscape, ώστε π.χ. το Times-Bold να γίνει GreekTimesBold κ.ο.κ.. Βεβαιωθείτε ότι το GS_FONTPATH περιλαμβάνει το directory όπου έχετε τα ελληνικά. Κατόπιν μέσω ghostview ή ghostscript μπορείτε να τυπώσετε. Δυστυχώς, ο κώδικας που παράγει το netscape είναι φτιαγμένος για τα μεγέθη των σειρών ISO-8859-1. Το αποτέλεσμα είναι ότι μπορεί μερικές λέξεις να πέφτουν η μία πάνω στην άλλη, ή οι προτάσεις να κόβονται στα δεξιά της σελίδας. Ελπίζουμε να μπορέσουμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα σύντομα.

Ελληνική στοιχειοθεσία, ειδικά με TeX/LaTex

• Κώστας Δρυλλεράκης για ελληνικό TeX/LaTeX
• Δημήτρης Φιλίππου για ελληνικό TeX/LaTeX
• Πρόγραμμα MetaFont για ελληνικές γραμματοσειρές
• Μοσχοβάκης για ελληνικό TeX/LaTeX

Πώς στέλνω ή διαβάζω ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στα ελληνικά ;

Αν χρησιμοποιείτε προγράμματα όπως το mailtool ή το exmh, δηλ. προγράμματα που ανοίγουν δικό τους X-window θα έχετε πρόβλημα ως προς το να γράψετε. Ειδικά με το X11R6, δεν θα μπορείτε να βάλετε τόνους γιατί το X11R6 δεν υποστηρίζει dead keys. Το X11R5 φαίνεται ότι τα υποστήριζε.

Μιά λύση που χρησιμοποιώ είναι το πρόγραμμα Xmodmap που ορίζει τι χαρακτήρες αντιστοιχούν σε κάθε πλήκτρο. Χρειάζεστε 2 αρχεία, ένα για το ελληνικό αλφάβητο κι ένα για το λατινικό. Μετά πρέπει να βρείτε πως να βάλετε στα μενού του window manager τις εντολές για να τρέχετε το Xmodmap με το επιθυμητό πληκτρολόγιο. Ή μπορείτε να ορίσετε κάποιο παράξενο συνδυασμό πλήκτρων για να αλλάζετε μεταξύ των 2 αλφαβήτων. Μπορώ να βοηθήσω στη περίπτωση του fvwm που χρησιμοποιώ. Παραθέτουμε 2 αρχεία για Xmodmap και πληκτρολόγιο PC. Είναι πολύ εύκολο να τα προσαρμόσετε σε άλλα πληκτρολόγια. (Τα αρχεία αυτά βασίζονται στη δουλειά του Ρόρρη)

ελληνικό xmodmap και US xmodmap

Όπως εξηγήθηκε παραπάνω, τα ελληνικά καταλαμβάνουν τις πάνω 128 θέσεις στον πίνακα των χαρακτήρων 8-bit. Λόγω της Αμερικανικής προέλευσης του δικτύου (μια και τα αγγλικά δεν χρειάζονται αυτές τις θέσεις), αυτοί οι χαρακτήρες με το όγδοο bit να είναι 1, έχουν χρησιμοποιηθεί για έλεγχο ισοτιμίας (parity checks), και άλλα κόλπα. Επίσης πολλά gateways, αυτόματα, όταν βλέπουν όγδοο bit =1, το κάνουν 0, και προωθούν το μήνυμα σας με stripped high bit. Για αυτό υπάρχουν πράγματα όπως το uuencode παλιότερα, και τώρα το MIME, τα οποία μετατρέπουν τα μήνυμα που έχουν 8-bit χαρακτήρες σε μια αναπαράσταση που δεν επηρεάζεται από τα gateways αυτά. Όλα τα μοντέρνα προγράμματα email, κάνουν αυτές τις μετατροπές αυτόματα τόσο στην αποστολή όσο και στην λήψη, ειδικά τα pine και elm. Το mail δεν κάνει αυτή τη δουλειά, αυτόματα. Το elm έχει το πρόβλημα ότι καλεί ένα εξωτερικό πρόγραμμα ονόματι metamail που επεξεργάζεται αρχεία που είναι κωδικοποιημένα σε MIME. Το pine έχει ενσωματωμένη αυτή τη δυνατότητα. Η άποψή μου είναι ότι το pine είναι το καλύτερο πρόγραμμα για όσους θέλουν να γράψουν στα ελληνικά.

Περιληπτικά, μπορείτε να στείλετε ελληνικά είτε σε απευθείας 8-bit αναπαράσταση, με κάποιο μικρό κίνδυνο να καταστραφεί το μήνυμά σας, είτε με MIME, το οποίο βασικά απαιτεί όποιοδήποτε πρόγραμμα εκτός του mail.

Πάντως, το να στείλετε ελληνικά μηνύματα είναι πολύ πιο εύκολο από ότι φαντάζεστε . Δοκιμάστε το!!

Άλλα προγράμματα που δουλεύουν με ελληνικά

• Για να βλέπετε τα κείμενά σας υπάρχει το moreH, η πηγή του οποίου βρίσκεται στην Κρήτη.
• Για να διορθώνετε τα λάθη σας υπάρχει το ispellH από τις Η.Π.Α. Έχει λεξικό το οποίο μπορεί να σας δώσει μια καλή αρχή. Η πηγή και αυτού βρίσκεται στην Κρήτη.
• Οι Γιάννης Μήταλας και Νίκος Σερασκέρης έκαναν τις απαραίτητες τροποποιήσεις ώστε να μπορεί ο ispell να διορθώνει ελληνικά κείμενα. Η δουλειά τους είναι στο ελληνικό ispell .
• Το gr2gr.prl είναι ένα πρόγραμμα PERL που μετατρέπει ελληνικά μεταξύ ΕΛ.Ο.Τ. 928, IBM437, Mac, ελληνικών όπως τα χρησιμοποιεί το Cosmos-FM στα νέα του κ.λ.π. Το έγραψε ο Άγγελος Χαρίτσης.

Αν χρησιμοποιείτε τις γραμματοσειρές hrnet μπορείτε να ακολουθήσετε τις ειδικές οδηγίες για τη χρήση τους με αυτά τα προγράμματα.

Εξακολουθώ να μη μπορώ να δω ελληνικά!!! Τί να κάνω;

 xset q